هدف این مقاله تحلیل موقعیت بدن در عصر حاضر از دیدگاه انسانشناس پزشکی نانسی شپر هیوز است. به دنبال رشد سریع علم و فناوری از اواسط قرن بیستم و پس از آن، فرایند جهانی شدن و تحولات بنیادی در پزشکی مدرن تأثیرات شگرفی بر موقعیت انسان و بدن او نهادند و پیامدهایی چون دستکاری بدن به کمک فناوریهای پیشرفته پزشکی، پزشکی شدن زندگی و جامعه، بیگانگی انسان از بدن خودش، نزول موقعیت بدن و اجزای آن و کالا شدگیاش در بازارهای ملی و جهانی همواره واکنش متفکرین در حوزههای مختلف به ویژه انسانشناسی پزشکی را به همراه داشته که با مردمنگاریهای کاربردی، سیاسی و انتقادی خود موضعی فعال نسبت به این وضعیت در پیش گرفتهاند. این یک مطالعه اسنادی است که دادههای خود را عمدتاً از آثار و آرای نانسی هیوز با تأکید بر موضوع کالا شدگی بدن در بازارهای جهانی به دست آورده و آنها را مورد تحلیل...
پیرو باستی (Piero Bassetti)، سیاستمدار و کارآفرین ایتالیایی، و رئیس مرکز پژوهشی «Globus et Locus» که ماموریتش را بر مطالعه و سیاستگذاری در حوزه جهانیشدن و تاثیر آن بر سطوح محلی گذاشته است، مانیفستی در 61 بند تنظیم کرده که در آن بر اصول جهانیمحلیگرایی اشاره کرده است. این مانیفست، علارغم تاکیدی که بر جهانیمحلیشدن به منزله یک پدیده جهانی دارد، در بخشهایی تاکیدش را بر ایتالیا و به ویژه شهر میلان میگذارد. در اینجا 41 بند آن که فارغ از جهتگیری ایتالیایی آن بوده، به فارسی ترجمه شده است. ما جهانیمحلیگرایان هستیم: 1. چرا که میدانیم تکنولوژی، در برداشت متغیری که از زمان و فضا داریم، دنیا را تغییر داده و آن را واحد و یگانه گردانیده است 2. چرا که میدانیم در دنیای دانش، نوآوری آن دقیقهای است که در آن دانش و قدرت جمع میآیند تا رسوم، ارزشها و تاریخ را خلق کنند 3. چرا که میدانیم...
مفهوم جریانها (flows) نه تنها در کار آپادورای جایگاهی مرکزی در تبیین جهانیشدن دارد، بلکه خود این مفهوم در مطالعات جهانیشدن از مفاهیم اصلی به حساب میآید و در کار بسیاری از نظریهپردازان این حوزه وجود دارد. کار آپادورای نیز، ارائهی خوانشی از «جریانها» است که مخصوص نظریهی او است. درنتیجه، در اینجا ضمن مرور معنایی که این مفهوم در مطالعات جهانیشدن دارد، به معنای خاص آن در کار آپادورای (1990) خواهم پرداخت. مفهوم جریانها در نظریه آپادورای در ارتباط با مفهوم دیگری است که در نظریهی او جایگاه مرکزی دارد: چشمانداز. چشماندازها و جریانها هر دو به پنج بُعدی اشاره دارند که آپادورای جهانیشدن را از خلال آنها مشاهده و تبیین میکند: ابعاد قومی، مالی، تکنولوژیک، رسانهای و فکری در کار آپادورای هم چشمانداز به حساب میآیند و هم جریان. در یادداشت هفته قبل به مفهوم چشمانداز در کار آپادورای پرداخته شد، در این یادداشت این پنج بعد را...
ساسکیا ساسن برگردان افشین خاکباز جامعه شناسان معمولا شهرها را با بررسی اکولوژی فرم های شهری و توزیع جمعیت و مراکز نهادی یا تمرکز بر روی مردم و گروههای اجتماعی سبک های زندگی و مشکلات شهری مطالعه میکنند. این رویکردها دیگر کافی نیستند جهانی سازی اقتصادی همراه با ظهور فرهنگ جهانی، واقعیت اجتماعی تصاویر و سیاسی کشورها و مناطق فراملیتی و موضوع این کتاب یعنی شهرها را دقیقاً دگرگون ساخته است. با مطالعه شهر به عنوان پایگاه ویژه فرایندهای جهانی میتوان مفاهیم جدیدی را تعریف کرد که برای درک تلاقی مسائل جهانی و محلی در دنیای امروز و فردا سودمند هستند. درک اینکه فرایندهای جهانی چگونه در سرزمین های ملی جای میگیرند، مفاهیم و راهبردهای پژوهشی جدید را طلب میکند. شهر جهانی یکی از مفاهیم جدید و نیازمند پژوهش هایی است که در محل تلاقی تحلیل های کلان و قوم نگاری قرار دارد این مفهوم بر این فرض استوار است...
مفهوم چشمانداز، که در آثار آپادورای به شکل جمع به کار میرود، در مرکز منظومه نظری آپادورای در تبیین جهانیشدن قرار دارد. کثرت استفاده از این واژه در مقاله معروف او «گسست و تفاوت در اقتصاد فرهنگی جهانی» و همچنین بنیاننهادن نظریهاش بر پایهی تغییر شکل این واژه (جایگزینی پیشوند land با واژگان قومی، مالی، فنی، رسانهای و فکری و باقی ماندن پسوند scape) اهمیت مفهوم چشمانداز در فهم آراء آپادورای را میرساند. در نظریهی آپادورای، جهانیشدن بیش از هرچیز مجموعهای از چشماندازها توصیف میشود که به شکلی تاریخی و مبتنی بر بافتهای سیاسی و زبانی به صورتی تخیلی در بین فرهنگها و جوامع شکل میگیرند. در عصر جهانیشدن، این چشماندازها تحتتأثیر انواع جریانهای جهانی که مرزهای جوامع را درمینوردند، وارد چالش جدیدی میشوند که نظریه آپادورای پاسخی به این چالشها است. در نظریه آپادورای، چشماندازها به ابعاد پنجگانهی قومی، مالی، تکنولوژیک، رسانهای و فکری تقسیم میشوند و از خلال...
مفهوم دنیاهای تخیلی (imagined worlds) که بخشی از نظریهی آپادورای در باب جهانیشدن را میسازد، در کنار مفاهیم دیگری همچون جریانها (flows) و منظرها (scapes)، در حکم ابزاری است برای توصیف دنیای جهانیشدهی امروز که هرچند نمیتوان آن را فارغ از دیگر مفاهیم مورد استفاده آپادورای فهمید، با این حال، این مفهوم تاریخ ویژه و مجزایی از دیگر مفاهیم مورد استفاده آپادورای دارد، که ریشهیابی آن به فهم بهتر آن کمک میکند. همانگونه که آپادورای در مقاله «گسست و تفاوت در اقتصاد فرهنگی جهانی» اشاره میکند، مفهوم دنیاهای تخیلی وامگرفته از بندیکت اندرسونِ انسانشناس است که نخستین بار در سال 1983 در کتاب «اجتماعهای تخیلی: تأملاتی در آغاز و گسترش ملیگرایی» مطرح شد. اندرسون که در پی تبیین چگونگی برآمدن ملیگرایی و حضور آن در جوامع غیراروپایی بود، با توسل به مفهوم «جماعتهای تخیلی» (imagined communities) ماهیت ملیگرایی در دنیای مدرن را بررسی میکند. طرح این مفهوم، ارائهی نظریهای بدیل...
«گست و تفاوت در اقتصاد فرهنگی جهانی» نام مهمترین مقاله آرجون آپادورای است که در آن رویکرد نظریاش درباره تحلیل جهانیشدن را شرح داده است. در اینجا مهمترین بخشهای این مقاله را مرور میکنیم. همگنشدن و ناهمگنشدن مسألهی کانونی تعاملات جهانی امروز، تنش میان همگنشدن فرهنگی و ناهمگنشدن فرهنگی است. میتوان صف وسیعی از فاکتهای تجربی را پیش آورد که جانب برهان همگنشدن را میگیرند، که بسیاری از آنها از طیف دست چپ مطالعات رسانه به دست آمدهاند (Hamelink 1983; Mattelart 1983; schiller 1976)، و برخی ]هم[ از دیگر دیدگاهها (Gans 1985; Iyer 1988). در اغلب موارد، برهان همگنشدن یا به برهانی دربارهی آمریکاییشدن تقسیممیشود یا برهانی دربارهی کالاییشدن، و در بیشتر مواقع هر دو برهان به شکل نزدیکی با هم در ارتباطاند. آن چیزی که این برهانها در نظر نمیگیرند، این است که حداقل به همان سرعتی که نیروها از کلانشهرهای گوناگون به جوامع جدید وارد میشوند، معمولاً آن...
شاید بهترین شروع درباره کلود لوی-استراوس این پاراگراف از یادداشتی باشد که مارشال سالینز با عنوان «در باب انسانشناسی لوی-استروس» نوشته است که در وبلاگ انجمن انسانشناسی آمریکا منتشر شده: «لوی استراوس پیش از این جایی گفته بود که در نود و نه درصد از تاریخ انسان، بشریتِ پراکنده ]از یکدیگر[ چیزی از دیگر اشکال زندگی، دیگر اعتقادات و باورها و دیگر نهادهایی که از پایان قرن نوزدهم فهم آنها بر دوش انسانشناسی گذاشته شد، نمیدانست. انسانشناسی بیش از هر علم یا رشتهی دیگری به خودآگاهی گونه انسان با همهی تنوعات و همه شباهتهایش تبدیل شد. در اینجا یک رشته از متفکرین جهانی فرهنگهای انسانی را میتوان برشمرد- ادوارد تیلور، لوییس هنری مورگان، فرانس بواس، امیل دورکیم، مارسل موس، رادکلیف-براون، برانیسلاو مالینوفسکی- که متاسفانه به نظر میرسد لوی-استرواس آخرینشان است. ظاهراً لوی-استراوس آخرین ]متفکری[ است با بینشی pan-human، آخرین متفکری که مطالعهی همه تجلیات فرهنگی بشریت را به منزلهی تنها...
دولت چین چگونه توانست از جهانی شدن بهره برگیرد؟ فیلیپ س. گالب برگردان منوچهر مرزبانیان ”شی جین پینگ“، رئیسِ جمهوری خلق چین، در مجمع جهانی ”داووس“ در ماه ژانویه، و هنگام دیدارش با آقای ”دونالد ترامپ“ در ماه نوامبر، وقتی چنین مینمود که همتای آمریکائیش به دفاع از نظریه «آمریکا پیش از همه» و بیان اراده خویش در حمایت از صنایع داخلی برخیزد، در متن سخنرانی خود دست میبرد تا محسنات داد و ستد آزاد را یادآور شود. پکن برای بازیابی جایگاه خویش، از پویه جهانی شدن بهره بر میگیرد، بی آنکه به لطف دولتی پیرو مشی هدایت توسعه، در آن تحلیل رود. چین پس از دوران دراز در سایه زیستن، به اجبار فشارهای دوگانه استعمار خارجی (اروپایی و سپس ژاپنی) و از هم پاشیدگیهای داخلی (قحطیها، سوانح طبیعی، شورشها)، و سپس برهه ای کمابیش خود کفا در روزگار رهبری ”مائو تسه تونگ“ در سالهای ۱۹۷۶ـ ۱۹۴۹، بار دیگر...
*به لحاظ تاریخی به نظر می رسد در کشور ما مصرف کالای خارجی و موضوع وابستگی به یک تعلق فرهنگی و عادت تبدیل شده است و کسانی در طول تاریخ به دنبال فراگیر کردن آن بوده اند و براندازی این شرایط دشوار به نظر می رسد، مثلا تقی زاده پیشرفت را در غربی شدن از فرق سر تا ناخن پا می دانست، ضمن ارزیابی وضعیت تاریخی که ما در این خصوص داشتیم، برای تغییر این نگاه چه پیشنهادی دارید؟ اصولا اینکه مصرف را در رابطه ای خودکار با انتقال فرهنگی ببینیم، زیر سئوال است. به عبارت دیگر با چند مصداق میتوانم موضوع را باز کنم. اینکه ما کتاب بخریم، یک مصرف فرهنگی است، یا اینکه به سینما برویم یا یک آلبوم موسیقی بخریم یا حتی در یک رشته دانشگاهی ثبت نام کنیم، اینکه به یک دوره موسیقی برویم و یا اینکه برای آموزش یک ساز ثبت نام کنیم و با...
آرجون آپادورای برگردان: یوسف سرافراز مقدمه مترجم: کار میدانی در عصر جهانیشدن جستاری از آرجون آپادورای انسانشناس هندیتبار آمریکایی است که در سال 1997 در شماره 22 ژورنال Anthropology and Humanism منتشر شده است. این ژورنال که زیرنظر انجمن انسانشناسی آمریکا فعالیت میکند در این شماره مجموعه مقالات و جستارهایی را در باب کار میدانی و جهانیشدن گرد آورده است. جستار زیر نیز از جملهی آنها است که ترجمهی آن در چند بخش در سایت منتشر میشود. جهانیشدن، به مثابهی یک واژه، امروزه دور از حیطهی دانشگاه در جریان است. تشویشها و نگرانیهایی که جهانیشدن برانگیخته، تا حدی منبعث از ذینفعان قدرتمندی است که استفادهکنندگان همیشگی آن هستند – از جمله بانکها، شرکتهای چندملیتی، مدافعان بازار آزاد و آژانسهای یاریگری- و همچنین اتاق اکوی رسانهای ]1[ که وظیفهشناسانه این احساس را تقویت میکند که ما اکنون در جهان جدیدی با ویژگیهای همجواری، سرعت و میانکنش زندگی میکنیم. ایدهی جهانیشدن، به...
مقدمه مترجم: مجله Glocalism در سه شمارهی آخر خود بخشی را اضافه کرده است که در آن Elia Zaru به مرور آخرین کتابهایی که در حوزهی جهانیشدن منتشر شده میپردازد. تاکنون سه فهرستْ منتشر شده که یکی متعلق به کتابهای سال 2016 میلادی است در آخرین شمارهی این سال، دیگری که در اولین شمارهی سال 2017 منتشر شده کتابهای منتشر شده در سالهای 2016 و 2017 را پوشش میدهد، و آخری کتابهای سال 2017 را در دومین شمارهی این سال معرفی میکند. در این یادداشتها مرور مختصری بر مهمترین کتابها شده و سپس فهرست آنها قرار گرفته است. نکتهی قابل توجه که از جمله سیاستهای این مجله است و در مقالات منتشره هم نمود یافته، این است که کتابهای معرفیشده به کتابهای انگلیسی زبان محدود نشده و کتابهایی از سایر زبانها (منتشره در آلمان، ایتالیا و فرانسه) را نیز در برگرفته است. توجه به ایننوع فهرستها میتواند برای فهم و...
مقدمه مترجم: مجله Glocalism در سه شمارهی آخر خود بخشی را اضافه کرده است که در آن Elia Zaru به مرور آخرین کتابهایی که در حوزهی جهانیشدن منتشر شده میپردازد. تاکنون سه فهرستْ منتشر شده که یکی متعلق به کتابهای سال 2016 میلادی است در آخرین شمارهی این سال، دیگری که در اولین شمارهی سال 2017 منتشر شده کتابهای منتشر شده در سالهای 2016 و 2017 را پوشش میدهد، و آخری کتابهای سال 2017 را در دومین شمارهی این سال معرفی میکند. در این یادداشتها مرور مختصری بر مهمترین کتابها شده و سپس فهرست آنها قرار گرفته است. نکتهی قابل توجه که از جمله سیاستهای این مجله است و در مقالات منتشره هم نمود یافته، این است که کتابهای معرفیشده به کتابهای انگلیسی زبان محدود نشده و کتابهایی از سایر زبانها (منتشره در آلمان، ایتالیا و فرانسه) را نیز در برگرفته است. توجه به ایننوع فهرستها میتواند برای فهم...
حسن شهرکی رضا موحدی احمد یعقوب فرانی چکيده پژوهش حاضر با رویکردی کیفی و با هدف بررسی و تحلیل کارآفرینی روستایی در عصر جهانی شدن انجام شده است. جمعآوری دادهها با انجام مصاحبههای عمیق بوده است. برای این منظور 20 نفر از کارآفرینان، متولیان و کارشناسان بخش کشاورزی در استان همدان با استفاده از روش نمونهگیری هدفمند از نوع نظری و با حداکثر تنوع و نوسان انتخاب شدند. روش پژوهش بر اساس تحلیل محتوای متون مصاحبه و با استفاده از راهبرد کدگذاری نظری سه مرحلهای (آزاد، محوری و گزینشی) انجام شده است. اعتبارپذیری پژوهش از طریق بررسی زوایای گوناگون و قابلیت اطمینان آن از طریق فراهم آوردن مسیرنمای حسابرسی تأمین شد. یافتههای پژوهش حاکی از آن است که افراد مورد مصاحبه، کارآفرینی و جهانی شدن را به طور کل در حیطه اقتصاد و بر اساس مؤلفههایی همچون، رقابت، سود، بهرهوری، خصوصیسازی و فناوری تعریف و تحلیل میکنند. گفتمان کارآفرینی...
* همراه با گسترش روزافزون فناوریهای صوتی – تصویری، اقبال مخاطبان و سرمایهگذاری شرکتهای مختلف از گوگل تا تلویزیونهای ملی، مستندهای عظیم و پرهزینهای در سالهای اخیر ساخته شدهاند. مستندهایی که ضمن ارائهی کیفیت تصویری چشمگیر با دست گذاشتن بر روی موضوعات بزرگمقیاسی همچون کرهی زمین یا عجایب فرهنگی سرتاسر گیتی شکل جدیدی از بیان سینماتوگرافیک ایجاد کردهاند. در این بین مستندهایی همچون Human (2016)، Samsara (2011) و Baraka (1992) از جهت موضوعشان قابل ردهبندی در یک گونهی مشخص هستند. در این مستندها گونهگونی نوع انسان با تمرکز بر فرهنگها و جوامع «حاشیهای» و «دور» (به ویژه در باراکا) و مقایسهی آنها با شکلی از فرهنگ که امروز خود را فرهنگ جهانی مینامد (خاصه در سامسارا) در کنار توجه به طبیعتی «وحشی» و «عاری از تأثیر فرهنگ» تصویر شده است. با این حال در اینگونه مستندها- در چگونگی ساختشان، زمینههایی که امکان ساخت آنها را فراهم کرده و در عین...
یوسف سرافراز ویکتور رودمتوف (1) در مقالهای (2) که در اینجا مرور میکنیم «جهانیمحلی» را چرخشی خاموش در قرن بیست و یکم میداند که در حوزهها و رشتههای مختلف علمی رخ داده است. او جهانیمحلی (3) را واژهی جدیدی میداند که در اوایل دههی 1990 ریشه دارد که تضادی روشن و مشخص با «امر جهانی» دارد، واژهای که پیدایش آن به اواخر قرن نوزدهم یا اوایل قرن بیستم باز میگردد. ظهور امر جهانیمحلی در گفتمان علمی از خصایص عصر بعد از 1989 است، و پس از چرخش هزاره به امری همهجاحاظر تبدیل شده است. درواقع، جهانیمحلیشدن (4) اصطلاح جدیدی است که برای توصیف موقعیت نوبنیاد ادغام و همپیوندی جهان با دیگر اصطلاحات رقابت میکند. به اعتقاد نویسنده این اصطلاح از دقتنظر بیشتری در مقایسه با دیگر رقبا برخوردار است. با این حال، جهانیمحلیشدن در حوزههای مختلفی به کار برده شده و همین تعدد کاربرد و در نتیجه معنا آن...
جهانیشدن از یکسو پدیدهای واقعی است که به عنوان واقعیتی پیچیده و چند بعدی در بطن زندگی انسانها جریان دارد و آن را به تغییر و تحول وا میدارد، که البته حوزهی نفوذ تأثیرات آن فراتر از جهان انسانی است و جهان زیستمحیطی را نیز در بر میگیرد؛ و از سوی دیگر، جهانیشدن شاخصی تحلیلی در علوم اجتماعی است که امر اجتماعی را در گسترهی جهانی پی میگیرد و جهان را عرصهی مطالعهی خویش قرار میدهد. در واکنش به این دو مفهوم از جهانیشدن، چه به معنای واقعیتی در جریان که نیازمند مطالعه است و چه به عنوان شاخصی تحلیلی در علوم اجتماعی که جهان را بیش از پیش در مطالعه و تحلیل خود از امر اجتماعی وارد میکند، علوم اجتماعی نیازمند تغییر و تحولاتی در خود است تا بتواند مطابق اقتضائات جدیدی که مطالعهی جهانیشدن ایجاب میکند کارویژهی خود را پیش برد. بازاندیشی راجع به روششناسی و روششناسی مناسب...
امر محلی و به ویژه برخی از مشتقات مناقشهبرانگیزتر آن، همچون محلیشدن، دو سرنوشت متفاوت و شاید متناقض در مطالعات جهانیشدن داشته است. در خوانش نخست، که خوانشی مسلط در بخش اعظم تاریخ مطالعهی جهانیشدن بوده است تاریخی البته نه چندان دراز، امر محلی به عنوان میراثی بومی و سنتی قلمداد میشود که در برابر امواج هردم فزونتر و سهمگینتر جهانیشدن جای خود را به ارزشها و عملکردهای جهانی میدهد. در این خوانش، امر محلی به سمت همگن شدن و همانند شدن با امر جهانی ، اگر نه به سمت نابودی، پیش میرود. در این خوانش، که هم از سوی برخی نظریه پردازان جهانیشدن و هم از سوی مخالفان جهانیشدن مطرح میشود، امر محلی چندان قابلیت تحلیلی ندارد و نمیتوان حول آن نظریهپردازی کرد. به عکس، در خوانش دوم که متأخرتر است توجه ویژهای به امر محلی میشود و امر محلی و سایر مشتقات آن به هستهی مطالعه و...
چكيده پروژه گفتگوي تمدن ها در زمينة مناسبي از لحاظ بين المللي، توانست به سرعت به بحثي مطرح در ميان انديشمندان و روشنفكران بدل شود. در اين ميان، شدت تنش ها در طول سال هاي گذشته و به ويژه واقعه ي يازدهم سپتامبر 2001، بحراني گسترده را در سطح جهاني به وجود آورند كه در چارچوب خود بارديگر موضوع حساس و پيچيدة روابط بين فرهنگها و پيوستگي هاي پرتناقض آنها با حوزه هاي سياسي را در نخستين رده از موضوعات مورد پژوهش علوم اجتماعي قرار داد. هر چند اين علوم در آغاز شكل گيري خود تا اندازة زيادي مورد سوء استفادة حوزة سياسي قرار گرفتند تا نظم اجتماعي مورد نياز اين حوزه را در جوامع صنعتي و همچنين در جوامع زير استعمار خويش به وجود آورند، اما ديري نپاييد كه گروهي از متفكران در شاخه هايي چون جامعه شناسي و انسان شناسي، رويكردي كاملاً انتقادي را پيش گرفتند و تا...