اسناد به جای مانده از دوره‌های تاریخی مختلف در گیلان، ابزاری مهم در مطالعه‌ی تاریخی گیلان و بررسی اوضاع اجتماعی، سیاسی و اقتصادی هر دوره است، چرا که مطالبی را بازگو می‌نمایند که شاید در هیچک از سفرنامه‌ها یا منابع دست اول نظیر آن یافت نشود. از جمله این اسناد مهم، نامه‌هایی است که به کنسول روسیه، الکساندر خودزکو در دهه‌ی ۱۸۳۰ میلادی نوشته شده و وی آنها را جمع آوری نموده است. این نامه‌ها دریچ‌‌ای به اوضاع اجتماعی، اقتصادی و رویدادهای سیاسی و مذهبی در آن زمان باز می کند که نظیر آن در هیچیک از کتاب‌های تاریخی در دوره‌ی مورد بحث یافت نمی‌شود. اکساندر ادموند خودزکو، فرزند ژان خودزکو، در سال ۱۸۰۶ در کرزویچ به دنیا آمد، ریشه های خانوادگی آنها را که در ابتدا بوریکو نام داشتند می توان تا لیتوانی نیز دید. افرادی مشهور در این خانواده بودند که از جمله آنها می‌توان به ایگناس...