سیدحسین شهرستانی مقدمه: زبان و فرهنگ بُن و اساس هر تمدن و فرهنگ، در زبان و سنت زبانی آن ریشه دارد. زبان مأمن و مأوای تمام آن حقایقی است که تجربۀ ما از جهان را صورت بخشیده و نسبت ما با اشیاء را سامان می دهد. زبان ودیعه¬گاه معانی و عواطف بنیادی حیات و ضامن بقاء و تداوم فرهنگها و اقوام و ملل است. زبان نمایندۀ همۀ حیثیاتی است که فرهنگ را از طبیعت در شکل خام و غیرانسانی آن متمایز می سازد و بدین سبب در طرح اساسی مابعدالطبیعه از ارسطو به بعد، فصل ممیّز انسان از حیوان، «نطق» و سخن قلمداد گردیده است. چنانچه در متون مقدس و منزل نیز هستی انسانی با گویایی و سخنگویی او شناخته شده است: خلق الانسان ، علّمه البیان بدین روی تحقق انسان در گرو سخن و زبان است. در واقع انسان جز در بستر فرهنگ و مجال اجتماع ظهور پیدا نمی...

اندیشه غزل در موسیقی قومی از دو جهت قابل بررسی است: اول این که این اندیشه خود به طور فرهنگی و اساسی در این موسیقی موجود بوده و دوم این که با گسترش فرم کلاسیک آن در ادبیات ایران، موسیقی قومی از آن تاثیر پذیرفته و مشابه آن را در موسیقی خود به کار گرفته است. دو تفاوت عمده درغزل کلاسیک و ابیات غزلواره در موسیقی قومی دیده می شود: یکی فقدان پیگیری در تعدد ابیات در اشعار موسیقی قومی و دیگر نبود اوزان افاعیل عروضی است. تعداد اشعارغزل در ادبیات کلاسیک از هفت تا بیش از دوازده تا است که این حالت در اشعار موسیقی قومی دیده نمی شود و حد اکثر آن تا دو سه بیت و گاه در شکل مثنوی بیشتر است و دیگر این که اوزان اشعار موسیقی قومی بیشتر بر پایه اسلوب هجایی با گویش های قومی مُدوّن می شوند. با وجود این دو تفاوت،...

فتح‌الله مجتبایی ، نویسنده و مترجم ایرانی و عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی است... - ۱۳۰۶ فراهان، رشته تخصصى تاريخ اديان ـ تحصيل در دانشكده ادبيات دانشگاه تهران ـ همكارى با دایرة‌المعارف فارسى به سرپرستى دكتر غلامحسين مصاحب ـ همكارى در تدوين فرهنگ تاريخى زبان فارسى ـ تأليف کتاب‌های درسى ـ ادامه تحصيل تا اخذ درجه دكترا در رشته تاريخ اديان و فلسفه شرق و هند ـ تدريس در دانشگاه‌های كشور، برگزيده چهره سال عرصه تاريخ اديان درسال ۱۳۸۱ - عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی کتابشناسی : شعر جدید فارسی، از ا.ج. آربری، ترجمه ـ با مقدمهٔ انتقادی، تهران، ۱۳۳۴ چیترا و گزیدهٔ اشعار، از رابیندرانات تاگور، با مقدمه‌ای در احوال و افکار او، تهران، انتشارات نیل بوطیقا ـ هنر شاعری، ترجمه رساله شعر ارسطو، براساس چند ترجمهٔ معتبر، با مقدمه و توضیحات، و مقایسه با ترجمهٔ قدیم عربی ابوبشر متی و شروح فارابی و ابن‌سینا...

علی ورامینی   • زبان را یکی از مهم‌ترین عناصر شکل‌گیری یک هویت مشترک می‌دانند. به نظر شما زبان‌فارسی امروزه در احساس هویت مشترکی به نام ایرانی چقدر تاثیرگذار است؟ از این بابت که دولت-ملتی به نام ایران از اقوامی تشکیل شده است که بعضی از آن‌ها زبان مادری‌شان فارسی نیست و از دیگر سو دولت-ملت‌های دیگری وجود دارند که نام‌شان ایران نیست اما زبان‌شان فارسی است.   زبان به باور اکثر فرهنگ‌شناسان مهم‌ترین عنصر فرهنگی برای ایجاد هویت جمعی است، اما این یک حکم کلی است و بنابر فرهنگی که از آن صحبت می‌کنیم، بنا بر زمان‌ومکان و حتی گروه‌ها و افراد درون یک فرهنگ موضوع متفاوت است. چند مثال می زنم. وقتی از اهمیت زبان صحبت می‌کنیم باید بلافاصله بگوییم منظورمان زبان ملفوط و رایج است یا زبان در معنای وسیع‌تر این واژه که شامل «زبان بدن» نیز می‌شود. انسان‌ها تنها با کلمات سخن نمی‌گویند بلکه با بدن،...

رحمان افشاری شکی نیست که فرهنگ‌نویسی در زبان فارسی در دهه‌های اخیر رشدی چشمگیر داشته است. اگر توجه خود را تنها به فرهنگ‌های یک‌زبانة فارسی محدود کنیم، می‌توانیم به‌عنوان‌مثال از دو فرهنگ ممتاز فرهنگ بزرگ سخن (حسن انوری) و فرهنگ معاصر فارسی (غلامحسین صدری‌افشار، نسرین و نسترن حکمی) یاد کنیم. هر دو فرهنگ یادشده کوشیده‌اند بر پایة فرهنگ‌نویسیِ نوین اکثر لغات رایج در زبان فارسی امروز را مدخل و معانی متفاوت هر لغت را به‌دقت از هم تفکیک کنند و نکات دستوری هر لغت را نیز به دست دهند. اما هر دو فرهنگ، به‌ویژه فرهنگ معاصر فارسی، بیش‌ازحد بر شمّ زبانی و دانش زبان‌شناختی کاربر تکیه کرده‌اند. برای آن‌که کار تحقیق را محدود کنیم، بیشتر به بررسی فرهنگ معاصر فارسی [1] از این منظر می‌پردازیم. این فرهنگ باآن‌که دارای ۵۰ هزار مدخل و ترکیب رایج زبان فارسی است (۲۸ هزار مدخل و ۲۲ هزار ترکیب اسمی و فعلی و ارجاع)،...

رحمان افشاری شکی نیست که فرهنگ‌نویسی در زبان فارسی در دهه‌های اخیر رشدی چشمگیر داشته است. اگر توجه خود را تنها به فرهنگ‌های یک‌زبانة فارسی محدود کنیم، می‌توانیم به‌عنوان‌مثال از دو فرهنگ ممتاز فرهنگ بزرگ سخن (حسن انوری) و فرهنگ معاصر فارسی (غلامحسین صدری‌افشار، نسرین و نسترن حکمی) یاد کنیم. هر دو فرهنگ یادشده کوشیده‌اند بر پایة فرهنگ‌نویسیِ نوین اکثر لغات رایج در زبان فارسی امروز را مدخل و معانی متفاوت هر لغت را به‌دقت از هم تفکیک کنند و نکات دستوری هر لغت را نیز به دست دهند. اما هر دو فرهنگ، به‌ویژه فرهنگ معاصر فارسی (1)، بیش‌ازحد بر شمّ زبانی و دانش زبان‌شناختی کاربر تکیه کرده‌اند. برای آن‌که کار تحقیق را محدود کنیم، بیشتر به بررسی فرهنگ معاصر فارسی از این منظر می‌پردازیم. این فرهنگ باآن‌که دارای ۵۰ هزار مدخل و ترکیب رایج زبان فارسی است (۲۸ هزار مدخل و ۲۲ هزار ترکیب اسمی و فعلی و ارجاع)،...

  تیپو سلطان که نام واقعی او سلطان فاتح علی خان شهاب بهادر می باشد در سال 1750 میلادی در منطقه میسور در جنوب هند و در شهر سرینگا پتم  چشم به جهان گشود.او بزرگترین پسر سلطان حیدر علی ,سلطان و پادشاه  منطقه دکن در جنوب هند  بود. او در زمان حکومت خویش شروع به ضرب سکه به زبان فارسی,جایگزین کردن تقویم خورشیدی ایرانی به جای تقویم عربی و رسمی کردن زبان فارسی در منطقه پادشاهی خویش کرد,تیپو سلطان  هم چنین دستور داد تمامی نامه های دربار,قوانین حکومتی و دستورات سلطنتی به فارسی نوشته و ثبت شود, او در زمانه ای زندگی می کرد که انگلیسی ها بتدریج  شروع به اشغال شبه قاره هند کرده  و یکی پس از دیگری حکومت های محلی را از بین می برده  و زبان انگلیسی را به جای زبان فارسی و اردو,روش زندگی بریتانیایی ,آموزش و پرورش به سیستم انگلیسی و از بین بردن...

تیپو سلطان که نام واقعی او سلطان فاتح علی خان شهاب بهادر می باشد در سال 1750 میلادی در منطقه میسور در جنوب هند و در شهر سرینگا پتم  چشم به جهان گشود.او بزرگترین پسر سلطان حیدر علی ,سلطان و پادشاه  منطقه دکن در جنوب هند  بود. او در زمان حکومت خویش شروع به ضرب سکه به زبان فارسی,جایگزین کردن تقویم خورشیدی ایرانی به جای تقویم عربی و رسمی کردن زبان فارسی در منطقه پادشاهی خویش کرد,تیپو سلطان  هم چنین دستور داد تمامی نامه های دربار,قوانین حکومتی و دستورات سلطنتی به فارسی نوشته و ثبت شود,  او در زمانه ای زندگی می کرد که انگلیسی ها بتدریج  شروع به اشغال شبه قاره هند کرده  و یکی پس از دیگری حکومت های محلی را از بین می برده   و زبان انگلیسی را به جای زبان فارسی و اردو,روش زندگی بریتانیایی ,آموزش و پرورش به سیستم انگلیسی و از بین بردن...

صد و هجدمین نشست یکشنبه های انسان شناسی و فرهنگ با موضوع «آسیب شناسی اجتماعی آموزش زبان فارسی برای کودک آذربایجانی» برگزار خواهد شد. در این نشست که در تاریخ  24 اردیبهشت 1396 برگزار می شود، خانم دکتر مینو امیرقاسمی سخنرانی خواهند کرد. نمایش فیلم این نشست متعاقبا اعلام خواهد. ورود برای عموم آزاد است و انسان شناسی و فرهنگ از همه علاقه مندان دعوت به حضور می نماید. زمان: یکشنبه 24 اردیبهشت 1396 ساعت 16 تا 19 مکان: خیابان ولیعصر. نرسیده به میدان ولیعصر خیابان دمشق پژوهشگاه فرهنگ هنر و ارتباطات   درباره خانم دکتر امیر قاسمی:   ویکی پدیا پایگاه مجلات تخصصی نور

 به تازگی دکتر نصرالله پورجوادی در یکی از نوشته‌های فیس‌بوکی‌شان با نام «فراتر رفتن از تقابل سنت-بدعت»، مدعی شده‌اند که اهل سنت به طور تاریخی دشمن زبان فارسی بوده‌اند. ایشان در بخشی از نوشته‌شان آورده‌اند که:    «اهل سنت بزرگترین دشمنان زبان پارسی بوده‌اند، چرا؟ چون فارسی سخن گفتن بدعت بوده است. پیغمبر به هیچ زبان دیگری غیر از عربی تکلم نمی‌کرده است».    بنابراین در این نوشته کوتاه می‌خواهم اعتبار این گفته ایشان را مورد سنجش قرار دهم. یعنی اگر دست‌کم با برخی از نمونه‌هایی که ایشان زده‌اند -برای نمونه آنجا که آورده‌اند: «جالب است که برخی از ایرانیان عرب‌زده اهل سنت (به خصوص اصفهانی‌های حنبلی) برای اینکه بگویند ما خلاف سنت عمل نمی‌کنیم، آمدند و داستانهائی دربارۀ فارسی سخن گفتن پیغمبر جعل کردند تا بیچاره‌ها وقتی با زن و بچه‌شان فارسی حرف می‌زدند وجدانشان آسوده باشد»-، می‌توان چنین استنباط و نتیجه‌گیری‌ای درباره دشمنی اهل سنت با زبان فارسی...