سواد نقادانه [1]، یادگیری در موقعیت‌های زندگی  واقعی[2] زبان‌آموزی تمام افرادی که زبان انگلیسی را آموخته‌اند، به خوبی با چالش یادگیری واژگان زبان انگلیسی آشنا هستند. فهرست بلندبالای واژگانی که اکثرا خارج از هم‌بافت کاربردواقعی‌‌اش در قالب به‌خاطرسپاری هم‌معناها و متضادهای انگلیسی و یا صرفا معانی تحت‌اللفظی فارسی، بدون کمترین آگاهی از کاربرد واقعی آن واژگان در بستر جمله و معنای اجتماعی مرتبط به‌خاطر سپاری می‌شوند. فهرست‌ کتاب‌های واژگان 504، 1100، واژگان دبیرستانی[4]، قدرت واژگان[5]؛ واژگان مورد نیاز آزمون‌های تافل، آیلتس و جی‌آر‌ایی و غیره به همراه انواع فلش‌کارت‌هایی که ظاهرا قرار است که تجربه یادگیری واژگان را آسان‌تر کنند، عملا کم‌ترین تاثیر را در یادگیری واقعی واژگان دارند. منظور از یادگیری واقعی، توانایی به کار بردن واژه در مکالمه، سخنرانی و نوشتار انگلیسی است که عموما کتاب‌های واژگان چنین توانایی را ایجاد نمی‌کنند.واژگانی که به دلیل فقدان مواجه دائمی زبان‌آموزان با متون واقعی انگلیسی [6]و عدم شکل‌گیری ارتباطات معنایی...

واژه فارسي آسمان اسم مذكري است كه صورت فارسي باستان آن asman- « آسمان»، اوستايي asman- «آسمان، سنگ» سنسكريت áśman-  «سنگ؛ آسمان »، هندو اروپايي آغازين *akmen/mon-   از ak-   «تيز، سنگ» (← كنتb   173).  و فارسي ميانه asmān «آسمان»( نيبرگ32) است.  واژه آسمان در اوستايي و سنسكريت  به معناي سنگ نيز است، و از نظر ريشه‌شناسي آسمان را  برگرفته از سنگ مي‌دانند، اين هم‌معنايي به باوري در دوران باستان  بر‌مي‌گردد، در آن دوره  آسمان را از جنس  سنگي يكپارچه مي‌دانستند، كه همچون گنبدي بر فراز زمين قرار گرفته است. آسمان در فارسي باستان در حالت مفعولي مفرد مذكر asmān-am  (براندشتاين- مايرهوفر  Hb 107)  آمده است، چنانكه در كتيبة نقش رستم در بند 2 ديده مي‌شود: Baga vazraka Auramazdā hya imām būmin adā hya avam asmānam adā hya martiyam adā hya šiyātam  adā martiyahyā hya Dārayavaum xšāyaθiyam... «خداي بزرگ اهوره مزدا است كه اين زمين را  آفريد، آن آسمان را آفريد،...

لیلا عسگری گروهي از زبان‌هاي خويشاوند هستند كه از زبان ايراني آغازين يا ايراني مشترك مشتق شده‌اند و از قديم‌ترين ايام تاكنون در درون مرزهاي ايران يا بيرون آن متداول بوده‌اند. اصطلاح زبان‌هاي ايراني بر اساس معيارهاي زبان‌شناختي استوار است و ارتباطي بامرزهاي جغرافيايي يا سياسي كنوني كشور ايران ندارد. از اين رو، زبان‌هاي عربي و تركي كه در داخل مرزهاي ايران بدان‌ها سخن گفته مي‌شود، در زمرة زبان‌هاي ايراني نيستند، ‌اما زبان‌هاي آسي و پشتو كه درخارج از مرزهاي ايران رايج است،‌اعضاي خانوادة زبان‌هاي ايراني به شمار مي‌روند. زبان‌هاي ايراني در جريان يك تحول طولاني به صورت زبان‌هاي مستقل درآمده‌اند. از نظر تاريخي و معيارهاي زبان‌شناختي زبان‌هاي ايراني را به طور قراردادي به 3 دورة اصلي تقسيم مي‌كنند كه از هر يك از اين ادوار،‌اسناد و مداركي در دست است كه چگونگي تحول و تكامل آنها را نشان مي‌دهد: 1.‌دورة‌ايراني باستان، 2. دورة ايراني ميانه، و 3. ايراني نو....

رویکرد مسلط و غالب در ایران، زبان را به کلام فرو می‌کاهد و آن را ابزار صرفی برای برقراری ارتباط می‌بیند. چنین نگاهی انسان را دارنده‌ی زبان می‌شناسد و زبان را چیزی که می‌شود به دست آورد (اکتساب) و به‌واسطه‌ی آن سخن گفت. این تلقی، زبان را به‌مثابه‌ی ابژه‌ای ایستا می‌بیند که می‌توان آن را در انتزاع و به دور از موقعیت‌های فرهنگی و اجتماعی مطالعه کرد و برایش راهکارهای تجویزی صادر کرد. چنین زبانی رابطه‌ای سرراست و متناظر با جهان دارد و خبر از "واقعیت" و "حقیقت‌ی عینی می‌دهد. در نوشتار حاضر، به‌پشتوانه‌ی آراء متفکرانی که نگاهی متفاوت به زبان داشته و آن را به کانون انسانگی کشانده‌اند، به نقد دیدگاه‌های فروکاهانه به زبان در ایران خواهم پرداخت. البته به این باور نیستم که چنین مواجهه‌ی فروکاهانه‌ای محدود به مرزهای ایران است. آنچه در بحث حاضر مورد نقد من خواهد بود، نگاه تکلیفی-تجویزی سره‌سازان و پاک‌سازان زبانی است. چنین...

پال کی   رنگ برای انسان‌شناسان قرن بیستم به عنوان حوزه تجربی به تمام معنایی که بتوانند در آن تئوری نسبیت زبان را تایید یا نفی بکنند، اهمیت داشته است. دانشمندان قرن نوزده بر این نکته آگاه بودند که تمام زبان‌ها یک دسته‌بندی یکسان از رنگ‌ها را ارائه نمی‌دهند. ویلیام گلداستون متخصص ادبیات باستانی (و سیاستمدار) به این نتیجه رسیده بود که تفاوت در واژه‌های مربوط به رنگ تفاوت های در توانایی‌های ادراکی را بازنمایی می‌کند: «اندام‌های مرتبط با رنگ و اثر آن‌ها در میان یونانی‌های عصر اسطوره‌ای کاملا پرورش نیافته بود.» اما هوگو ماگنوس چشم‌پزشک تشخیص داد که عدم توانایی در تشخیص واژگان رنگ‌ها لزوما نشانه‌ی نداشتن توانایی تمیز دادن آن‌ها به صورت ادراکی نیست، او اصرار داشت که وجه تمایز اسم‌گذاری و وجه تمایز ادراکی باید جداگانه مورد آزمایش قرار بگیرند. این‌ افراد و دیگر دانشمندان اواخر قرن نوزدهم تمایل زیادی داشتند تا تفاوت در واژگان رنگ‌ها را از...

    هانری ژیروـ برگردان عاطفه اولیایی چه روند های بلندمدتی به ظهور ترامپ منجر شد؟ تأثیر ملی و جهانی آن چیست؟ و برای مقاومت چه باید کرد؟ کرنل وست (۱) فیلسوف، کنشگر، منقد اجتماعی، و نویسنده در باره کتاب هانری ژیرو تحت عنوان جامعه ای در خطر: ترامپ و تهدید استبداد آمریکایی می گوید: «این کتاب شجاعانه که به موقع ضروری نگاشته شد، شکل گیری نئو فاشیسم ترامپ را توضیح می دهد.». جرج ارول در کتاب ۱۹۸۴،هشدار داد که استبداد با کاربرد زبان خاص خود آغاز می شود. هم اکنون، عملکرد واژه های به عنوان مثال سرخط خبرها دستکاری در زبان به منظور فریب و اغوای عموم و ویرانی قوه تحلیل و تفکر آزاد و نقاد،است. با قدرت گیری استبداد، فرهنگ آموزشی، عرصه های عمومی و نهاد های مشوق تفکر نقاد مورد حمله قرار می گیرند. واژه های بیانگر حقیقت و افشارگر عدم عدالت محو می شوند و بررسی...

هانری ژیرو برگردان عاطفه اولیایی سرنوشت دمکراسی، وقتی که ریاست جمهوری ایالات متحده،‌رسانه های انتقادی را « دشمنان خلق» و پژوهش حقیقت را « اخبار ساختگی» می خواند، چیست؟ لعن و اشاعه تنفر از شهروندان بر پایه مذهب، چه بر سر دمکراسی می آورد؟ تسلط اقتصاد تحقیر که خوارسازی فقرا و فرهنگ شرم از گناه فقر را می گستراند، چه بر سر نظم اجتماعی می آورد؟ جامعه ای که در پیله سازمان های خصوصی به انزوا کشیده شده و به استفاده از زبان خشم ناشی از آسیمگی بی تفاوت رو آورده است، کدام نظم اجتماعی را میسر می سازد؟ زبانی که خشم می پروراند ولی از مداقه در دلایل آن وا می ماند. میلیون ها مهاجر غیر قانونی را متجاوز جنسی، دور انداختنی و تروریست های بالقوه و «مجرم» خواندن، طالب چه نوع نظم اجتماعی است؟ چه آینده ای برای کشوری که بر دو اصل نادانی و خشونت پایه دارد،...

آریکا اوکرنت برگردان زهرا خلجی پیربلوطی علم حیطه‌ای نابسامان است، اما درست مانند هر چیز دیگری که سر و ته نامشخص و ناموزونی دارد ما تلاش می‌‌کنیم تا آن را با متوسل شدن به گونه‌های آرمانی درک کنیم. از طرفی کهن الگوی روش علمی وجود دارد: وسیله‌ای برای محاسبه‌ی مشاهدات، ایجاد پیش‌بینی های دقیق، آزمودنی و به دست دادن کشفیات جدید درباره پیامدهای طبیعی قوانین طبیعت. از طرف دیگر کهن الگوی همیشه تجدیدپذیر اصل داستان ما وجود دارد: اتفاقی تصادفی که منجر به شفاف کردن یک بینش می‌شود؛ قهرمانی که حقیقت را در حضور مقاومت یا حتی خطر می‌جوید؛ حقیقت شگفت انگیز که نظریه غالب را به چالش می‌کشد و آن را به زمین می‌زند. تاثیر متقابل این دو کهن الگو بحثی داغ و طولانی درباره منشا و طبیعت زبان راه انداخته است. اخیرا، با انتشار کتاب تام وولف «قلمرو گفتار» (۲۰۱۶) این موضوع دوباره به آگاهی عموم در آمده...

مارسلینا مورگان برگردان زهرا خلجی پیربلوطی اجتماع گفتاری یکی از مفاهیم نظریمرکزی در مطالعه‌ی زبان در فرهنگ و جامعه است. تمرکز آن بر این است که گویشوران کجا و چگونه از نظام زبانی خود استفاده می‌کنند. در زبان شناسی انسان شناختی اجتماع گفتاری به گویشوارنی بر می‌گردد که در تعاملاتی شرکت می‌کنند که بر اساس ارزش ها و هنجارهای اجتماعی و فرهنگی که از شیوه های گفتاری نظم داده می‌شوند، بازنمایی و بازتولید پیدا می‌کنند. چون که آن‌ها حول تعاملات مقررشده فرهنگی و اجتماعی ساخته شده‌اند، اجتماع های گفتاری را نمی‌توان با مکان فیزیکی ثابت تعریف کرد و آن‌ها را می‌توان به عنوان بخشی از ملت-دولت، همسایگی، روستا، باشگاه، مجموعه، اتاق های گفتگوی برخط، نهاد های مذهبی و غیره تجربه کرد. اگرچه اجتماع های زبانی ممکن است یکی یا همه شکل های بالا یا بیشتر را بگیرند، این یک مفهوم بی‌نهایت انعطاف پذیر نیست که بسته به نیاز دانشمند یا...

برگردان: زهرا خلجی پیربلوطی «معمای» تاریخ زبان: همه زبان ها دارای تاریخچه یکسانی نیستند بلکه اجزاء گوناگون در جهت های مختلف و با سرعت های مختلف تکامل پیدا می‌کنند. تحقیقی که با وسعت زیاد درباره‌ی زبان های اقیانوس آرام انجام شده، به ما نشان می‌دهد که نیروهایی که تغییرات دستور زبانی را جلو می‌برند، با آن‌هایی که تغییرات واژگانی را به پیش می‌برند، متفاوت‌اند. دستور زبان سریع‌تر تغییر می‌کند و به ویژه تحت تاثیر ارتباط با زبان های بی‌ربط است، درحالیکه واژگان در مقابل تغییر مقاوم‌تر هستند. تیم تحقیقاتی بین المللی که توسط دانشمندان انستیتو مکس پلانک علم تاریخ انسان هدایت می‌شدند کشف کرده‌اند که ساختار های دستوری زبان در طول زمان در مقابل واژه ها سریع‌تر تغییر می‌کنند و یکی از فرضیات قدیمی در این رشته را دگرگون کرده‌اند. این تحقیق که در ۲ اکتبر در شرح آکادمی ملی علم چاپ شده است، ۸۱ زبان استرانزى را بر اساس...

جوزی رایان برگردان: زهرا خلجی پیربلوطی واژه های «افراطی»، «افراط گرا» و «افراط گرایی» این روز ها معانی ضمنی بسیار زیادی را در خود دارند – بیشتر از چیزی که یک فرهنگ لغت ساده بتواند در خود جای دهد. بسیاری بر این عقیده‌اند که دولت اسلامی،‌ حملات پل لندن و استادیوم منچستر در کنار تعدادی از «اشاعه گران نفرت» افراط گرا هستند. اما درن آزبورن که به مسجد فینزبری پارک حمله کرد یا توماس میر که نماینده مجلس حزب کارگر جو کاکس را به قتل رساند چه طور؟ یا حتی بعضی از رسانه ها و افراد سرشناس که از راه ایجاد تنفر در میان مردم به کامیابی می‌رسند؟ کار های آن ها هم با نفرت و با پشتوانه ایدئولوژیک است، اما توصیف کردن آن ها با همان عبارت های به کار رفته شده برای افراط گرا های اسلامی مورد بحث است. واژه «افراطی» (extreme) از لاتین می‌آید «extremus» که در...

رحمان افشاری شکی نیست که فرهنگ‌نویسی در زبان فارسی در دهه‌های اخیر رشدی چشمگیر داشته است. اگر توجه خود را تنها به فرهنگ‌های یک‌زبانة فارسی محدود کنیم، می‌توانیم به‌عنوان‌مثال از دو فرهنگ ممتاز فرهنگ بزرگ سخن (حسن انوری) و فرهنگ معاصر فارسی (غلامحسین صدری‌افشار، نسرین و نسترن حکمی) یاد کنیم. هر دو فرهنگ یادشده کوشیده‌اند بر پایة فرهنگ‌نویسیِ نوین اکثر لغات رایج در زبان فارسی امروز را مدخل و معانی متفاوت هر لغت را به‌دقت از هم تفکیک کنند و نکات دستوری هر لغت را نیز به دست دهند. اما هر دو فرهنگ، به‌ویژه فرهنگ معاصر فارسی، بیش‌ازحد بر شمّ زبانی و دانش زبان‌شناختی کاربر تکیه کرده‌اند. برای آن‌که کار تحقیق را محدود کنیم، بیشتر به بررسی فرهنگ معاصر فارسی [1] از این منظر می‌پردازیم. این فرهنگ باآن‌که دارای ۵۰ هزار مدخل و ترکیب رایج زبان فارسی است (۲۸ هزار مدخل و ۲۲ هزار ترکیب اسمی و فعلی و ارجاع)،...

فاطمه صیرفی زبان به عنوان مهمترین ابزار منعکس کننده ارتباط انسان با جهان بیرون از خود است. انسان ها، جهان پیرامون خود را از طریق حواس خود تجربه می کنند و تصویری از آن در ذهن خود ترسیم کرده که به این تصویر "جهان بینی" می گویند. جهان بینی یکی از دغدغه های فلسفی به شمار می رود که نخستین بار در قرن هجدهم، ایمانوئل کانت از آن به عنوان تئوری شناخت نام برده و در قرنهای نوزدهم و بیستم با توسط به گسترش علم و دانش پا به عرصه علوم طبیعی و اجتماعی می نهد. اما ورود این تئوری به دنیای مطالعات زبان شناسی توسط بنیانگذار زبان شناسی تطبیقی و فیلسوف قرن نوزدهم، ویلهلم فون هومبلت انجام گرفت. وی در یافته های خود زبان را فراتر از کلمات و عبارات دانسته و از آن به عنوان ابزاری برای پی بردن به نحوه درک و نوع نگرش انسان از جهان...

  دیگه باید افترا شیم! زبان مطربی درگفت‌وگو با مجید افشار،  بازیگر سیاه صحنه مجيد افشار سالهاست که نقش سياه را بازي مي‌کند. در طول اين سال ها زبان مطربي را آموخته و به آن تسلط دارد. پس مي‌شد که با او درباره زبان مطربي به عنوان يکي از انواع زبان هاي صنفي حرف زد. قرارمان در دفتر مجله بود. آمد و دو ساعتي حرف زديم. بهتر است با توضيحي درباره زبان مطربي شروع کنيم و اين‌که اين زبان از کي رايج شد. از قديم مرسوم بوده هر صنفي زبان خاص خودش را داشته باشد که خارج از فهم و درک طرف مقابل مشتري يا ارباب رجوع باشد. مثل زبان مرغي و زبان زرگري که گويا متعلق به صنف زرگرهاست. حتي بين لباس فروش ها هم اين زبان وجود داشت. مثلا وقتي مشتري مي آمد که مشتري سختي بود و خريد نمي کرد و چانه مي زد من ديده بودم...

زبان مخفی و زبان های صنفی در گفت وگو با دکتر کورش صفوی زبانشناس هم‌دندانی، با مدیوم زبان دکتر کوروش صفوی از معدود زبان‌شناسان ایرانی است که جایگاه معتبری در عرصه‌ی زبانشناسی جهانی دارد با  این حال بسیار فروتن است و مهربان و در اتاق کوچکش در دانشگاه علامه به قول خودش، معلمی می کند. برای گفت‌وگو درباره‌ی زبان های صنفی به دیدارش رفتم دکتر صفوی همیشه برای من «استاد» است، از سال‌ها پیش که افتخار شاگردی اش را داشتم و تا همیشه، در ابتدای صحبت. گفت برای این سوژه باید بیشتر به سراغ جامعه شناس زبان بروی و... اما به هر حال چند ساعتی حرف زدیم واین حاصل آن گفت وگو است. ندا عابد استاد آیا می توان به گویش‌هایی مثل زرگری، مرغی و... عنوان زبان صنفی داد؟ به‌گونه‌ای بله، این‌ها مجموعه ای از زبان ها هستند که متعلق به مشاغلی هستند که این مشاغل به لحاظ اقتصادی اهمیت...

  جان شومن برگردان زهرا خلجی اگر بخواهیم خیلی ساده بگوییم، مغز را می‌توان شامل یک دستگاه حسی پسین، دستگاه حرکتی پیشین و یک نظام ارزیابی کم و بیش پسین و جلویی در نظر گرفت. نظام ارزیابی میزان ارتباط انگیختگی و اهمیت احساسی کنشگرها، کنش ها و چیزهایی که سازوکار حسی آن ها را دریافت می‌کند، می‌سنجد تا کنش های حرکتی یا ذهنی مناسب در برابر محرک را تعیین کند. ما بر اساس ارتباط یا ارزش، فکر می‌کنیم یا دست به کاری می‌زنیم. ارزش سه نوع دارد: هم ایستایی،‌ هم ایستایی اجتماعی  و جسمی.  ارزش هم ایستایی به ایستایی زیست شناسی و کارکرد های ابتدایی بدن مربوط می‌شود. ما به گونه‌ای رفتار می‌کنیم تا تنفس، دمای بدن، سیری و امنیت جسمی مناسبی را حفظ کنیم و محرک های محیطی را به نسبت میزان ارتباطشان به این کارکرد ها می‌سنجیم. ارزش هم ایستایی اجتماعی به تمایلات ذاتی ما به تعامل با...

لارا ایهرن برگردان زهرا خلجی - عبارت کنشگری (agency) این روز ها اغلب در نوشته های دانشگاهی دیده می شود، اما آن چه که منظور دانش پژوهان است با استفاده معمول این کلمه متفاوت است. با یک جستجو در کاتالوگ کتابخانه دانشگاه از کلمه «کنشگری» نتیجه جستجوی من ۲۴۷۲۸ کلمه مشابه بود. (و این نتیجه شامل مقالات نمی شد و محدود به کتاب ها بود.) در میان این کتاب ها مواردی از آژانس های مسافربری، آژانس اطلاعات مرکزی، آژانس های خدمات اجتماعی، آژانس های تحصیلداری، آژانس بین المللی انرژی اتمی، و آژانس اروپایی فضا یافت شد. اگر هم کتابی پیدا شود، تعداد بسیار کمی از کتاب ها هستند که به همان مفهوم که دانش پژوهان از این کلمه استفاده می کنند، بپردازند؛ یعنی ظرفیت انسانی برای کنش. این نکته از تناقض جالبی برخوردار است،‌ برداشت معمولی که از این عبارت در انگلیسی می شود در حقیقت آن مفهومی که دانش...

مارینا سیبیسا برگردان زهرا خلجی   در صحبت های روزمره ما برخی اوقات «فقط گفتن» چیزی را در مقابل «انجام دادن» کاری در نظر می‌گیریم. اما اگر به روی چگونگی استفاده از زبان تامل کنیم، نمی‌توان این را کتمان کرد که زبان اغلب (اگر نه همیشه) وسیله‌ای برای به انجام رساندن است: زبان ما را قادر می‌سازد تا به روی افرادی که با آن ها صحبت می‌کنیم تاثیر بگذاریم، نقش مهمی در فعالیت های اشتراکی دارد و به برقراری و مدیریت ارتباطات اجتماعی کمک می‌کند. بنابراین منطقی است اگر بخواهیم فکر کنیم آیا ایده «انجام دادن کاری» به زبان مربوط است و اگر هست چگونه؟ چنین رویه‌ای در فلسفه زبان و پژوهش های کاربرد زبان به نام نظریه‌ی کنش گفتاری شناخته می‌شود، طبق این نظریه ۱) گفته هایی از هر نوع را می توان به عنوان کنش در نظر گرفت، همچنین این نظریه تلاش می‌کند تا بین منظور های مختلف...

مایکل گوردین برگردان زهرا خلجی if you can read this sentence, you can talk with a scientist. (اگر شما می توانید این جمله را بخوانید، پس می‌توانید با یک دانشمند صحبت کنید.) البته شاید نه درباره جزئیات پژوهش او، بلکه حداقل یک زبان مشترک خواهید داشت. اکثریت ارتباطات حاکم بر علوم طبیعی امروزه (فیزیک، شیمی، زیست شناسی، زمین شناسی) به انگلیسی صورت می‌پذیرد؛ در مقالات چاپ شده یا در کنفرانس ها، ایمیل ها یا همکاری های شامل تماس ویدیویی اسکایپ. مشاهدات شما از قدم زدن در راهرو های موسسات پژوهشی در کوالا لامپور، مونته ویدیو یا حیفا این موضوع را تایید می‌کنند. علم معاصر انگلیسی زبان است. حتی مهم تر ازین علم معاصر تک زبانه است، همه تا حدی از انگلیسی استفاده می‌کنند که دیگر زبان ها اجازه ورود به مباحث علمی را ندارند. یک قرن پیش اغلب پژوهشگران در علوم غربی حداقل کمی انگلیسی بلد بودند اما آن ها...

    پیش از هر چیز شاید لازم باشد بر این نکته تاکید کنیم که ما اغلب از زبان، برداشتي نسبتا سطحي داريم. مشکلی كه جامعه شناسان و انسان شناسان نسبت به استدلال ها و درک عمومی بسیاری از زبان شناسان مطرح می کنند همین است: یعنی اینکه زبان شناسان، به ویژه صورتگرایان، زبان را به عنوان يك عامل صرفا ارتباطي و «درونی» مي بينند، که به خودی خود و از درون قابل بررسی است بی آنکه محیط اجتماعی  تولیدش را در گیر کنیم  و بنابراين، تصور آنها اين است كه زبان را مي توان کلیتی در نظر گرفت که کنشگران اجتماعی همه می توانند به نحوی به آن دسترسی داشته باشند و پس از دست يافتن به آن، مي توانند به دلخواه خود در هر موقعیتی و  با هر گونه استراتژی و روابطی از آن استفاده كنند. نوعی برابری آرمانی مفروض و ذاتی در زبان. برای نمونه  وقتی  درباره...