اعراب و سلطه بر ایرانیان ایرانیان در قالب غلامان و کارگزاران دربار و دیوان سالاری خلفا بنابراین شاید بتوان گفت دلیل این امر، فقر اقتصادی و معیشتی اعراب بود. اعراب تا قبل از اسلام، به لحاظ اقتصادی، بسیار تنگدست بودند. تصور فتح سرزمینی ثروتمند و دست یابی به غنائم (و از جمله به اسارت درآوردن کسانی بسیار به عنوان برده )، برای هر یک از لشکریان می توانست انگیزه ای قوی به شمار آید؛ بنابراین از همان لحظه ای که اعراب تازه مسلمان شده در صدر اسلام، مشتاق دستیابی به غنائم بیشمار در سرزمینهای کفار (فی المثل ایران و روم ) شدند، مغلوب نفس خود در آلوده شدن به مادیّات زندگی شدند. به بیانی، بازگشت به همان خوی غارت گری دوران بدوی و چادر نشینی ...، با چیرگیِ اهداف صرفاً مادی و اقتصادی بر اهدافی الاهی و دینی ، «جنگ» با توجیحات غیر واقعی اش ، دیگر نمی‌توانست جهادی...

 جایگاه برده و برده داری ، در نظام اجتماعی و اقتصادی ایران باستان (از مادها تا سرنگونی ساسانیان) و از قضا این نحوه زندگی عشیره ای و جماعت قبیله ای و روستایی است که در نهایت به لحاظ ساختاری ، تبدیل به عاملی می گردد در جهت جذب  ، به جای دفع ؛ بنابراین اگر فرض را بر این قرار دهیم که نخستین جنگ و ستیزهای آریایی های (ایرانی!؟) ، به دلیل تصرف اراضیِ بومی ها، جهت زندگی و سکونت بوده ، اما در دوره های پس از اسکان یافتگی ، شاهد جنگهایی هستیم که دلایل دیگری داشته است ؛ به عنوان مثال جنگهایی که در رابطه با تولید اجتماعی و نحوه معیشتی آنها بوده است. در ایام باستان ، «کشاورزی» نیز می توانسته یکی از انگیزه های اقدام به جنگ باشد تا به ضرورتهای نحوه تولید و هستی اجتماعی و معیشتی ، پاسخ داده شود :  کار روی زمین...

جایگاه برده و برده داری ، در نظام اجتماعی و اقتصادی ایران باستان (از مادها تا سرنگونی ساسانیان) به نظر می رسد ، نقطه عطفی که می تواند آغازگر مناسبی برای موضوع بحث مان یعنی «برده داری در ایران»، باشد ، ورود اقوام آریایی منشعب از هند و اروپایی  به سرزمینی در فلات ایران است که هر چند از زمان ساسانیان به نام «ایران» شناخته شد، اما قبل از سکونت ایرانیها ، ساکنان بومی خود را داشته است؛ بومی ها را چند گروه تشخیص داده اند ، و گروه مورد توجه ما در این لحظه ، بومیان سیاهی هستند که در سواحل آبی جنوب فلات ایران ، زندگی می‌کردند. پیرنیا ، در این باره می گوید «در باب اینکه چه مردمانی در ایران می زیسته اند ، عقیده ای  که از تحقیقات حاصل شده این است : در مغرب ایران مردمانی بوده اند موسوم به کاس سو، که نژاد آنها...

مقدمه عصر «برده داری در ایران» و همچنین دوران «بردگیِ ایرانیان»، با توجه به وضعیتهای متفاوت تاریخی ، فرهنگی ، زمانی و مکانی ، روایتهایی یکسانی ندارد . زیرا با تغییر و جابجایی هر یک از وضعیتها ـ و همچنین تغییر در ساختار فرهنگی و زمانیِ فرد روایتگر ـ که مسلما  به افق فکری و تاریخی خاصی تعلق دارد ـ ، خوانش و نحوه درکِ موقعیتها نیز تغییر می کند ؛ حتی اگر این خوانش مکتوب نباشد. . حُسن این تذکر در این است که ما را از قضاوت غیرتاریخی  باز میدارد. قضاوتی که مبتنی بر ساختار فرهنگی و مجموعه ای از عادت واره های زیسته در عصر حاضر است  . فی المثل اگر سراغ بررسی «بردگی» و «برده داری» (در ایران) می رویم ، می بایست افقهای فکری و همچنین نحوه عملکرد های مبتنی بر آن افقها را در زمینه هستیِ اجتماعی آن ایام و گروه کنش گران متعلق...

The emergence of Iranian Archaeology: prophecy, Basics and Criterions عمران گاراژیان تقدیم به دانشجویان باستان شناسی نسل آیندۀ باستان شناسان ایرانی مقدمه باستان شناسی و باستان شناسان در ایران معاصر روزهای سختی را سپری می کنند. روزهایی که  هم حاصل فرآیندی بلند مدت هستند هم نتیجه کنش ها و واکنش های کوتاه مدت. فرآیند بلند مدت را در نوشته بحث کرده ام. کنش های کوتاه مدت انتقال پژوهشگاه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و معاونت میراث فرهنگی از پایتخت است. انتقالی که به عنوان یک تصمیم در حد و مقیاس انتقال بخش هایی از یک سازمان دولتی، در بافتار جامعه ایران و در قوای مقننه و قضاییه نمود و واکنش متناسب نداشته است. امثال این نوشته می تواند ریشه یابی چنین کنش های اجتماعی – سیاسی باشد. ریشه یابی و طرح مسائل با دیدی تخصصی و بنیادی مد نظر من است. رسالت   منظورم از رسالت ایده ال، هدف...

پژوهشهای فرهنگی مدرن در ایران تأملی بر ورودی تخلفات مجلس و تقلبات انتخاباتی در حکومت مشروطه و حکومت رضا شاه ضمن آنکه وی (آدمیت) ، «فتح تهران » و شکست محمد علی شاه قاجار را ، نه عملی رهایی بخش و برخاسته از اهداف سیاسی و اجتماعیِ مبتنی بر آرمانهای مشروطه خواهی ، بلکه برخاسته از چشم داشت و توقعاتی ایلاتی و فارغ از هرگونه بینشی آزادی طلبانه و دموکراتیک دانسته است. همان چیزی که وزیر مختار انگلیس آنرا به طعنه « تقسیم و تسهیم ثروت قبیله ای » گزارش کرده است ( 6 ) . آدمیت، تحلیل بسیار جالبی در باره این «سهم بری قبیله ای» دارد: «نکته با معنی دیگر، مشارکت اردوی بختیاریان ، در فتح تهران ، عکس العملی بود در برابر پیشروی مجاهدان گیلانی، ورنه بختیاریان نخست قصد آمدن به تهران را نداشتند . بلکه در پی این بودند که فرمانروایی خود را در منطقه اصفهان...

پژوهشهای فرهنگی مدرن در ایران باری ، پارادوکس مهمی که حکومت رضا شاه و همچنین حکومت محمد رضا پهلوی ، با آن روبرو بودند و علیرغم دلزدگی و عدم تمایل ، ناگزیر به تحملش بودند ، وانمود سازی سلطنت خود ، در نمادها و نشانه های  برآمده از جنبش مشروطه بود.  به معنایی با وجودیکه گفتگو درباره دستاوردهای دموکراتیک پیروزی این جنبش ، برایشان آزاردهنده بود، اما به دلیل مشروعیت بخشی به حکومت خود ، ناگزیر به  وانمود سازیِ خاستگاه حکومتی خود بودند . اما تفاوت مهم بین حکومت رضا شاه و حکومت محمد رضا پهلوی در این بود ، که اولی (رضا خان) را رأیِ موافقِ نمایندگان مجلس شورای ملی بود که علارغم نیرنگ ها و دسیسه های بسیار و نیز تهدیدهای فراوان ،  به سلطنت رسانده بود ؛ حال آنکه سلطنت محمد رضا پهلوی ، به کلی فاقد چنین مشروعیتی (حتی مبتنی بر نیرنگ و فریب) بود. زیرا...

پژوهشهای فرهنگی مدرن در ایران به گفته بولارد،  علیرغم بی اعتمادی مردم ایران که آنها را «قویاً ضد روسی و در مجموع ضد انگلیسی » می‌‌داند ، وی مأمور می‌شود تا ترس و  نگرانی دولت مردان ایرانی  نسبت به روسها را (به عنوان متحد کشور انگلستان) کاهش دهد ؛ از این‌رو زمانی که با  نگرانیِ نخست وزیر ایران ، روبرو می‌شود، به قول خودش تلاش می‌کند تا وی را متقاعد سازد که : «اِشغال [ایران] توسط روسیه شوروی حتماً با اشغال توسط روسیه تزاری در اوایل قرن خیلی فرق دارد» ( 5 ) ؛ بنابراین تا قبل از جنگ سرد، توافق و همکاری بین انگلستان و روسیه ی بلشویکی در خصوص منافع خود در ایران ،  از سوی یکدیگر رعایت می‌شده است ؛ به منزله کاری مشترک بوده ؛ هیچ کدام بدون آن دیگری (که در واقع نماینده کشور خود محسوب می‌شد) ، نه فقط به تنهایی به ملاقات رضا...

پژوهشهای فرهنگی مدرن در ایران اگر جنگ جهانی اول ، با غفلت نمایندگان مجلس و به طور کلی دولت مرکزی  همراه بود ،  جنگ جهانی دوم ، با اشغال خاک ایران توسط نیروهای انگلیس و روسیه بلشویکی (به بهانه حضور کارشناسان آلمانی در ایران) ، و اردو زدن هر دو در اطراف تهران همراه بود که  به سقوط حکومت رضا شاه منجر گردید . استبداد ، نادانی ، بی کفایتی ، طمع و خود شیفتگیِ رضا شاه دست در دست اشغال ایران توسط نیروهای روس و انگلیس ، به خودکامگی رضا شاه پایان داد. اگر چه خفقان سیاسی و اجتماعی دوره سرکوب رضا شاهی در هم شکسته شده بود ، اما این از هم گسستگی با هزینه گزاف بی ثباتی و از هم پاشیدگی ساختارهای کشوری و لشکری همراه بود.  از نگاه فردی همچون بهار، احتمالا می‌توان گفت، اگر یکی از عمده ترین دستاوردهای دوران وزیر جنگیِ رضا خان (دوران...

در همه کشورهای جهان دولت‎ها صرف نظر از گستردگی و میزان دخالت آنها با اتخاذ سیاست‎های خاص و استفاده از ابزارهای گوناگون در تعیین جهت‎گیری های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جامعه دخالت می‎کنند که این دخالت‎ها می‎تواند در زمینه رشد تولید محصول، خودکفایی در برخی از محصولات، صادرات و یا افزایش راهکارهای عمومی انجام شود. پرداخت یارانه به بخش‎های مختلف اقتصاد کشور یکی از ابزارهای حمایتی است که علاوه بر جنبه اقتصادی دارای ریشه‎های سیاسی و اجتماعی است که تصمیم‎گیری در مورد حفظ، کاهش یا تغییر جهت روند پرداخت آنها را پیچیده می‎سازد. (گوپینات و دیگران، 2004). از سویی موج آزادسازی اقتصادی و به تبع آن حذف سیاست‎های حمایتی در دو دهه اخیر در اقتصاد جهان رواج یافته است و طرفداران این سیاست عقیده دارند که سیاست‎های حمایتی از طریق انحراف قیمت‎های بازار و هزینه تولید منجر به تخصیص نامطلوب منابع و کاهش رفاه می‎شوند. (پرتاگال، 2002) در عین حال...

اقلیم به مجموعه‎ایی پیچیده از شرایط آب و هوایی یک منطقه جغرافیایی در سطوح خرد و کلان گفته می‎شود. در سنجش اقلیم شاخص‎هایی مانند دما، رطوبت، فشار جو، وزش باد و بارش مد نظر قرار می‎گیرند. در سنجش اقلیم معمولاً بارش بیش از سایر شاخص‏ها مد نظر قرار می‎گیرد. کشور ایران به خاطر قرار گرفتن در کمربند خشک جغرافیای ونوار بیابانی که در 25 تا 40 درجه عرض شمالی واقع شده است، از شرایط آب و هوایی برخوردار است که جز مناطق خشک و کم‎باران جهان به شمار می‎آید. اقیلمی که خشک و در حال خشک‎تر شدن است. (خسروی و همکاران 1389)   در فصول سرد، هم زمان با عقب‎نشینی سامانه‎ی پرفشار جنب حاره، تحت‎تاثیر سامانه‎های کم‎فشار مدیترانه‎ای از غرب و سودانی از جنوب غرب قرار می‎گیرد که سامانه‎های مذکور در بستر غربی ایران فعالیت کرده و بارش‎های عمده‎ای را سبب می‎شوند. در این زمان سامانه پرفشار سیبری نیز به...

یکی از عمده‏ ترین سیاست‏ها و راهبردهای اتخاذ شده در دوران پس از انقلاب اسلامی، سیاست امنیت غذایی است که در برنامه‏ های توسعه به کرات بدان پرداخته شده است. تعریف از امنیت غذایی در ایران همواره، یک تعریف د‏م‎دستی و مبتنی بر تولید صرف است، در حالی که اساساً این مفهوم، با توسعه پایدار گره خورده است. در گزارش سازمان فائو بر مبنای داده‎های تاریخی چنین آمده که بسیاری از پروژه‎های توسعه آبی  از طریق ایجاد امنیت غذایی و جلوگیری از سیل و خشک ‎سالی نقش مهمی را در در کاهش فقر بازی می‎کند و همچنین در افزایش اشتغال نیز کاملاً تاثیرگذار است. در بسیاری از موارد، آبیاری کشاورزی نقش مهمی در توسعه اقتصاد روستایی بازی می‎کند و باعث رشد اقتصادی و کاهش فقر می‎شود. (فائو، 2007: 11) اما در بسیاری از موارد خصوصاً در کشورهای درحال توسعه و غیردموکرات، امنیت‎ غذایی نقطه مقابل امنیت آبی است. این کشورها...