پیر سانسو برگردان ناصر فکوهی و زهره دودانگه   برخی از اشکال جشن نیز شکل و شمایی کمتر هولناک دارند. برای نمونه برای مدتی هم شده آدم‌ها شهر را صاحب می‌شوند، تصور می‌کنند می‌توانند از آن بدون کمترین هزینه‌ای بهره ببرند. جایی ساکن شوند اما بهایی نپردازند، از وسایل نقلیه استفاده کنند و هزینه‌ای برایشان نداشته باشد. این آرزوی ساده لوحانه، فراتر از فراغ بالی که همه می‌خواهند سرانجام به آن دست یابند، نشانه‌ای است از ظهور یک دوران نوین که مبارزان ]انقلابی[ آن را رقم زده‌اند. وقتی مردم به آنها نوشابه و غذایی برای خوردن می دادند بعید و تصورناپذیر بود که بابت اینها پولی از ایشان طلب کنند. هر پاریسی، از آنجایی که یک شهروند پاریس است، از حق پرسه زدن در شهر، ساکن شدن در آن، تنفس هوای آن و لذت بردن از روشنایی‌هایش برخوردار است. شهر به مثابۀ یک اثر هنری یا به مثابۀ یک کنش...

پیر سانسو برگردان ناصر فکوهی و زهره دودانگه   حرکت‌ انقلابی آیا شهر و انقلاب به یکدیگر پیوسته‌اند؟ ابتدا بگوییم که انقلاب‌ها اغلب زمانی که خودانگیختگی خود را از دست می‌دهند، زمانی که شور و هیجان شهری در آن‌ها از میان می‌رود، می‌میرند: این خطری است که یک انقلاب به ظاهر پیروزمند را تهدید می‌کند و آن را از میان می‌برد: انقلاب ظاهراً در یک شکل نهادی قاعده‌مند می‌شود؛ اما در واقع عادت‌ها جایگزین [جشن‌های انقلابی] می‌شوند و دیگر از شادمانی‌های جشن‌ها[ی انقلابی] خبری نیست و همه چیز به جایی دیگر، به دور از نگاه مردم می‌رود. این دقیقاً چیزی است که از ابتدای انقلاب به آن ضربه می‌زند:  تبلیغ زندگی سیاسی. شکی نیست که رهبران جدید می‌توانند در  مجالس، در بناها گرد هم آیند یا در محاکم حضور یابند. اما شهروندانی که آزادانه به درون این مکان می‌روند نیز می‌توانند تصمیمات آن رهبران را تشویق کنند یا به سخره...

پیر سانسو، برگردان ناصر فکوهی و زهره دودانگه   تصویر: ایستگاه راه آهن لیون   بنابراین می‌توانیم از خود بپرسیم افسانه‌ای‌ترین اشیائی که می‌توان در این راه‌آهن خیالین یافت کدامند؟ ساعت غول‌آسای ایستگاه نشان دهندۀ موقع و هنگامی مطلق بود که به واسطه عقربه‌هایی عظیم در زمان قدرت‌یافته‌ای قرار می‌گرفت، نیز به واسطۀ گذر چرخ‌های بارکش، آمدوشد مسافران و این پویایی سنگین که به شکلی برگشت‌ناپذیر جهت یافته بود. بلندگوها ورود و خروج قطارها را با صدایی شدت‌یافته اعلام می‌کردند، صدایی که پژواک آن در سرسراهای ایستگاه، در راهروها، روی سکوها می‌پیچید، این صدای خودِ ایستگاه بود. و یک کتابفروشی غول‌آسا که در آن انواع روزنامه‌ها و کتاب‌هایی عرضه می‌شدند که کسی در شرایط دیگر آن‌ها را نمی‌خواند. همیشه از رمان‌های کتابخانه ایستگاه راه‌آهن صحبت می‌شد، این صحبت‌ها تلویحاً به ادبیاتی سطحی اشاره داشت و در عین حال نوعی تکریم و ادای احترام در آن نهفته بود. بدین ترتیب ایستگاه‌های...

  پیر سانسو برگردان ناصر فکوهی و زهره دودانگه ** بنابراین ایستگاه راه‌آهن آکنده از نوعی امر خیالین است. آیا اینجا با این خطر روبرو نیستیم که بیش از اندازه این موضوع را به اثبات برسانیم؟ ما گفتیم که مکان‌های حقیقی شهری در خودامر هولناک یا دستِکم خشونت مهارخورده را داشته‌اند. و وقتی خشونت چنین بُعدی به خود می‌گیرد، آیا از ایستگاه موجودیتی استثنایی نخواهد ساخت که نمی‌تواند به مثابۀ یک واسطۀ مناسب برای کشف شهر عمل کند- شهری که خود یک تمامیت پیچیده است؟ ما از جنبه‌ای، ناچاریم انباشتی از یک نظم عمومی را پذیریم. مکان‌های ممتاز به گونه‌ای برجسته، شهر را نمایندگی می‌کنند، اما از آنجا که خود دارای شخصیت ]هویت[ قدرتمندی هستند، در همان حال به مثابۀ نقطه تقابلی در برابر آن مطرح می‌شوند. ایستگاه دروازه‌های شهر را به روی ما می‌گشاید اما در همان حال، خود جهانی است که برای خود کامل شمرده می‌شود، به گونه‌ای...

پیر سانسو برگردان ناصر فکوهی و زهره دودانگه   تصویر: صحنه ای از فیلم classe tous risques   ** یک بار دیگر انسان‌ها، همان انسان‌هایی که مکان‌های خود را می‌سازند و گفتی تاریخ خود را می‌سازند، به یاری ما می‌آیند: آن‌ها با خیال بدن‌هایشان به خیال‌پردازی دیگری دامن می‌زنند، و آن خیال‌های گاه ماجراجویانۀ یک جای‌شناس است. این شخص، کسی است که از «امکان سخن گفتن» و توانایی نوشتن برخوردار است. و گروه نخست ]آدم‌ها[، بنابر میراث خویش، ناگزیر نیاز دارند که به شهر بچسبند، آن را نفس بکشند و درونش به افکار خود دامن بزنند. و ایستگاه راه‌آهن مکانی بود که آدم‌ها برای ولگردی به آن می‌آمدند و برخی از آن‌ها هرگز نمی‌توانستند از آن دل بکنند. در این پرسه‌زنی مولفه‌ای از آزادی و بوالهوسی وجود داشت. ولگرد برغم تمایل خود به برخی از مکان‌ها بازمی‌گشت، مکان‌هایی که به آن‌ها احساس بغض و تکبر داشت، تا جایی که به...

پیرسانسو- برگردان ناصر فکوهی و زهره دودانگه   ** می‌توانیم چنین پاسخ دهیم که چنین رویکردی، شاید، برای شهرهای مدرن مناسب باشد، اما نه برای شهری که ما درباره‌اش مطالعه میکنیم (به ویژه در ایالات متحده که در آن ایستگاه های اتوبوس بین شهری که با سبک خاص خویش همواره با ایستگاههای راه آهن رقابت کرده اند). این توافق نیت ما را برآورده نمی‌سازد. به گمان ما اینجا بحث بر سر دو گونه راه متفاوت است. جامعه شناس یا به قول بوتور، شاعر، می تواند از متنی رمزگشایی کند که مشتری‌های یک سوپر مارکت به قوانین ذکر شده در آن احترام میگذارند اما نسبت به آنها شناختی ندارند... تنها اوست که از خلال شاخص‌ها می تواند احساس و اندیشه و میل شهر را خوانش کند. او تنها زمانی از کار خود خوشنود میشود که به نظام [مورد نظر] خود پایان دهد و آن را تحلیل کند. در سطح یک شاعرانۀ...

پیر سانسو برگردان ناصر فکوهی و زهره دودانگه   سکوی پشتی برای پایان دادن به این موضوع، باید به تصویر واپسینی اشاره کنیم که اصل و اساس مضمون مورد بررسی ما را تأیید خواهد کرد‌. موضوع ورود به شهر از سکوی پشتی قطار است که اغلب در روایت‌های مربوط به جنش مقاومت و رمان‌های پلیسی با آنها روبرو می‌شویم- و یکبار دیگر ما در پی آن خواهیم بود که نشان دهیم چگونه از امری استثنایی یا امری ادبی به یک انگیزش خیالین واقعی و به شیوه‌ای بکری در کشف شهر می‌رسیم. در مورد جنبش مقاومت، تصویر ما معنایی مضاعف می‌یابد: عضو یک گروه، با این روش، از همدستیِ کارکنان ایستگاه راه‌آهن یا «کارگران قطار» برخوردار می‌شد. و بدین ترتیب است که  بر جهانِ کار، بر ظاهر شدنِ خاموش طبقه‌ای از مردم، و بر رفاقت ]سیاسی[ که گاه بورژوا و کارگر را به هم نزدیک می‌کرد، تأکید وجود داشت. افزون بر...

  پیر سانسو برگردان ناصر فکوهی و زهره دودانگه   یک مشخصۀ ممتاز دیگر، از راه رسیدن جمعی بود. مسافران با چمدان‌هایشان، با امیدهایشان، با کودکانشان از قطار پیاده می‌شدند و در انبوه بی‌نظم خود به دیدار جمعیت دیگری می‌شتافتند که در ایستگاه در انتظارشان بود، و همچنین کمی بعد به دیدار عابران، مراکز، ساختمان‌ها و تمام خیابان‌ها می‌رفتند. صرفِ ورود یک قطار کمابیش معادل شأن شهری بود که به آن وارد می‌شد. میان پنجره‌های قطار و پنجره‌های ساختمان‌هایی که از درون آن دیده می‌شدند، سر مسافران، و چهره‌هایی که در خیابان یا در پنجره خانه‌ها یک نظر دیده می‌شدند، نوعی رابطۀ دوسویه و سازش وجود داشت. البته لازم بود که قطار طول مشخصی داشته باشد و واقعاً نوعی کاروان به حساب بیاید: یک قطار کوتاه حجم کافی را ندارد و به نظر شبیه وسیلۀ نقلیه‌ای است که بی‌نوبت و به ناحق آمده است. به همین سبب است که امروز...

تصویر: ایستگاه راه آهن اثر کلود مونه   پیر سانسو، برگردان ناصر فکوهی و زهره دودانگه 8 دروازه‌های شهر: ایستگاه راه‌آهن چه کسی رویای راه‌یافتن به شهر از خلال دروازه هایش را ندارد- و با این همه، آن زمان‌ها که کسی همچون ژان ژاک روسو ناچار بود بیرون دروازه‌های ژنو بخوابد چون ]شب شده و[ دروازه ها بسته بودند، به نظر بسیار دور می آید. فاتح، یا سفیر، یا میهمان پرآوازه ]شهر[ از دروازه وارد می‌شد و مسیر پیروزمندانه‌ای را طی می کرد- مسیر همۀ فریادهای زنده‌باد، همۀ جشن‌ها، همۀ آذین بندی‌ها . بنابراین ]گاه[ کارکرد یک خیابان صرفاً آن بود که در شوروشوق فاتحی را در شهر بپذیرد. روزهای جشن و روزهای مرگ! مردمان در شهر شادی می‌کردند، اما همان‌جا محلی برای به دار آویختن و اعدام دشمنان حکومت نیز بود. چه عَلَم‌ها و آذین‌بندی‌ها، نیز چوبه‌های دار و جسدهایی که زیر آفتاب می پوسیدند! چهره‌های ظریف سیاستمداران، دیپلمات‌ها...

تصویر: لوزر- فرانسه   پیر سانسو برگردان ناصر فکوهی و زهره دودانگه همین موقعیت خود را دربارۀ راه‌های شهری نشان می‌دهد: برای توصیف مناسب آن‌ها، باید به بهترین شکل ممکن توصیفشان کرد. با مشخص کردن خطوط و شیارهای آن‌ها، ما به نمایش بیشترشان کمک می‌کنیم و نه آن‌که آن‌ها را در پسِ مسیر خطوطشان محفوظ داریم. مسئله یافتن راه‌های درونِ شهر نیست، بلکه مطالعه دربارۀ آن است که چگونه شهر، در همان حال که آن راه‌ها ادامه می‌یابند، خود را به تحقق می‌رساند. به همین دلیل است که ما اغلب به سراغ بیگانه می‌رویم، به سراغ امر ناشناخته، به سراغ فهم و خوانش در خلأ انسانی که به سبب نیاز و میلش پریشان است. ** ما می‌خواهیم تا جایی پیش برویم که به پدیده‌ای آغازین برسیم، ظاهراً پدیده‌ای آمیخته، اما در واقع اصیل و ساده. نه طبیعت، نه شهر، بلکه شهر به مثابۀ طبیعت: نه از سر دغدغه و تمایل...

پیر سانسو- برگردان ناصر فکوهی و زهره دودانگه ** حال تنها باید پرسید که آیا به زحمتش می‌ارزد که این امواج شهری را مطالعه کنیم؟ این یک حقیقت است که برخی از مکان‌ها و برخی از مسیرها به نظر فی‌نفسه جذاب می‌آیند، یا برعکس ناخوشایند یا حامل نوعی تخیل، اما آیا در این‌جا به طور مسلم با نوعی جذابیت کالایی‌شده، یک فرافکنی ریاکارانه امر اجتماعی بر روی زمین، خلاقیتی انسانی که از خالق خود جدا شده و یک زندگی مستقل پیش گرفته، روبه‌رو نیستیم؟ یک نقد و به خصوص یک عمل اجتماعی این اعتبارهای تصنعی و این استقلال خیالین را بر باد خواهند دارد. یک نقد: فرض ما بر آن است که با افزایش شناخت، رمز و رازهای دروغین از میان بروند – یک عمل: در یک شهر که قوانین بازار را مهار می‌کند، و جایی که طبقات دیگر در پی آن نباشند که خود را پشت پرده ای تیره...

پیر سانسو برگردان ناصر فکوهی و زهره دودانگه اجتماعی . ما باید بر این واژه تأکید ]زیادی[ داشته باشیم، زیرا امکان می‌دهد یک فضای شهری را از همه فضاهای دیگر –از یک چشم‌انداز طبیعی- تفکیک کنیم، که البته چشم‌انداز طبیعی خود نیز ممکن است از رهگذر کار انسان دچار دگرگونی شده باشد، دگرگونی‌هایی که ممکن است زیر نور طبیعت، رنگ‌ها]ی زیبا[ و سایر جلوه‌های چنان چشم‌اندازی، که موهبتی آسمانی هستند، چندان به چشم نیایند. وقتی از مکان‌های شهری صحبت می‌کنیم، همواره به زندگی اجتماعی، گروهی که به مثابۀ جمعیتی برگزیده در نظر گرفته شده‌اند، زیستگاه‌هایی خاص بورژوازی یا خانواده‌های بزرگ ... را نیز منظور نظر داریم، اما اگر این تز را مطرح کنیم، دربارۀ مکان‌های عمومی یعنی جایی که همۀ طبقات با یکدیگر در هم می‌آمیزند، چه باید بگوییم؟ با وجود این، این مکان‌ها را نمی‌توان از مفهوم اجتماعی جدا کرد. خیابان شانزه‌لیزه حتی در دوره های «آشوب» همان گروه‌های...

پیر سانسو برگردان ناصر فکوهی و زهره دودانگه ما منکر این امر نیستیم و مثال بالزاک به ما می‌آموزد که شرایط ضروری برای یک جای‌شناسی شهری را نمی‌توان به مطالعه‌ای تطبیقی دربارۀ میزان متناسب بودن ساختمان‌ها تقلیل داد. این را پیش از هر چیز بگوییم که بالا و پایین نباید ما را در برابر یکنواختی تقابل، که زندگی اجتماعی ما را می سازد، بی‌اعتنا کند. اگر مطالعه‌ای دقیق بر آثار لوی استروس داشته باشیم، درمی‌یابیم که ما تقریبا همیشه به تقابل‌های یکسانی میان همجواری و فاصله میان روابط انسانی (درون‌همسری و برون‌همسری )، در روابط میان انسان و طبیعت ... می‌رسیم. ضمن آن‌که، این تقابل را نمی‌توان صرفاٌ به یک موفقیت یا یک شکست صرفا اجتماعی تقلیل داد. بلکه با جنبه های کمابیش روشن، با قلّه ها و پرتگاه‌ها، با ناپاکی و پاکی، با اشکال متفاوت آزادی و بندگی در هم می آمیزد. این تفاوت است که مشخصه بدن دردمند،...

پیر سانسو برگردان ناصر فکوهی و زهره دو دانگه یورش‌های روانی- اجتماعی ما باید دو نوع تجربه را از یکدیگر تمایز دهیم: گروه نخست تجربه‌هایی هستند که هدف صریح آن‌ها بازشناسی شهر است؛ و گروه دوم تجربه‌هایی هستند که آن‌ها نیز به این روند روشنگرانه افزوده می‌شوند،اما هرگز آن قدر اتفاقی نیستند که بتوان نادیده‌شان گرفت.برای نمونه، در مورد نخست می‌توانیم به ورود یک مسافر به یک شهر بیندیشیم: او از گذشته خود گسسته است، او خود را تنها احساس می‌کند و میخواهد تنها باشد. تجربه او از آزادی و تجربۀ شهر از آزادی در هم می‌آمیزد. او نمی‌تواند تجربه آزادی را درک کند، مگر آن را تا حدی محقق کند که شهر از زیر نگاهش بگذرد، بی آنکه هرگز از شهر پاسخی بخواهد یا در پی به خاطر سپردنش باشد.درنگاه او، کاملاً روشن است که برای شهر تا چه حد امکان‌های شکوفایی وجود دارد: خیابان‌ها، هتل‌ها و محله‌هایی که...

پیر سانسو برگردان ناصر فکوهی و زهره دودانگه ** به نظر می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌رسد رودخانه در آن واحد هم پهنه های شهری را تقسیم می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند و هم آن ها را به یکدیگر پیوند می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد. بدون وجود رودخانه، گویی شهر به توده‌ای کمابیش مبهم تبدیل می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. به برکت رودخانه، «محورهای هدایت کننده» با وضوح بیشتری خود را نشان می‌دهند؛ با وجود رودخانه ساده‌تر می‌توان مسیر خود را یافت و در ذهن خود محله‌های یک شهر را توزیع کرد. ما [در پاریس] یک کرانه راست و یک کرانه چپ داریم و هرکرانه به صورتی بسیار طبیعی تلاش می‌کند اصالت مفروض خویش را حفظ کند، بورژواتر یا بی‌تکلفتر، دیندارتر یا سکولارتر. اما باید دقت داشته باشیم که هیچ یک از این دلایل سبب نشوند که مسائل اساسی را نبینیم: شهر دیگر یک [پهنه] واحد و به شکل ابلهانه‌ای [یک پهنه] قاره‌ای نمی‌ماند. پیش‌تر گفتیم که شهر بازتاب خود را روی آب‌های رودخانه می‌اندازد. یک دوگانه افزوده...

پیرسانسو برگردان ناصر فکوهی و زهره دودانگه ** آیا می‌توان گفت که این دوگانه در مفهوم‌‌‌‌‌ها گویای آن است که ما انگیزه‌هایمان را به سوی یکدیگر فرا می‌فکنیم؟ بدون شک چنین است، اما فرافکنی در زمینه‌ای خنثی و بی‌تفاوت به وجود نمی‌آید. یک ساختار در این‌جا آشکار می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود: این ساختار در تقابل دو مفهوم شهرِ سخت/رودخانه سیال مطرح است. آن‌چه اهمیت دارد روابطی است که میان رودخانه و شهر برقرار می‌شود و نه روابطی که میان رودخانه و خودِ ما ایجاد می‌شود. ما بلافاصله دربرابر عنصری هستیم که به طور محسوسی به ما مربوط است،بی‌آن‌که نیازی باشد از رودخانه سِن یا رودخانه لوار صحبتی بکنیم. ضرورت ما را به تقابل رودخانه/شهر می‌کشاند و از زمانی که یک مسیر را انتخاب می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنیم، درگیر رویایی می‌شویم که ما را درون گذرگاهی مشخص هدایت خواهد کرد.بدین ترتیب کسی که رودخانه را می‌پذیرد، آن را به مثابۀ حفره‌ای در شهر درک می‌کند. رودخانه در...

پیر سانسو - برگردان ناصر فکوهی و زهره دودانگه ** هدف ما آن نیست که مسیر خود را از [جایی مثل] سن دنی به اپرا توصیف کنیم، زیرا یک جغرافیدان شهری یا یک تدوین سینمایی با دقت و دانش بیشتری می توانند توصیف هوشمندانه‌تری به دست دهند.کار ما باید دارای یک پیش شرط روش شناختی باشد: اینکه نشان دهیم، همانطور که در صفحات پیشین این کار را کردیم، که تنوع سرزمین های پاریسی به ما امکان نوعی پرسه‌زنی را می‌دهد. با وجود این آیا ضرورتی ندارد که برای برجسته کردن غنا و گوناگونی یک شهر،خود را به مکان های دقیق پیوند دهیم؟به نظر ما، هر رویکرد دیگری سبب خواهد شد که ما محکوم به توصیف مکانهایی مبهم و نامشخص شویم، به ارائه پنداره‌ای نامناسب از یک چشم انداز. یک پرسه زن واقعی، یک جغرافی دان شهری، یک ناقد ادبی در حرکت نخست خود ترجیح می دهد صرفا مسیرهای مشخص و...

  پیر سانسو / برگردان ناصر فکوهی و زهره دودانگه منظور ما آن نبود که همچون لویی شوالیه مطالعه ای درباره پاریسیها (Les Parisiens ) انجام بدهیم. هدف ما صرفا آن بوده که نشان دهیم، برغم ظواهر، ترسیم یک مسیر کاملا جغرافیایی در شهری همچون پاریس می تواند دلایل وجود بسیار بیشتری از ترسیم آن در «طبیعت» داشته باشد. مسافر پاریسی – چون او واقعا یک مسافر است- احساس نمی کند که در فضایی خنثی و همگن قرار گرفته که هیچ کششی برایش نداشته باشد. او درون محیطی وحشی فرو می رود، محیطی انبوه، و محرک همه حس هایش من جمله حس بویایی. پس از هرکدام از پرسه زنی هایش]در این شهر[، مسافر باید نفسی تازه کند زیرا با خلق و خوی ها، یا فیزیولوژی ها، شواهد و قطعیت های جدید روبرو شده که با باورهای او انطباق ندارند. اینجاست که می توان درک کرد چگونه برخی از افراد تمام...