دقیق تر بگوییم ، صحبت از «چشم و گوشی» است که در شهر تهران بسیار زودتر از شهر اصفهان در معرض ورود به کُدهای «دیدن، شنیدن و درک» جهان نو قرار گرفته بود . حال آنکه در اصفهانِ همان ایام  ساختار فرهنگی و اجتماعی همچنان در مدار الگوهای سنتی قرار داشت . و چنانچه گفتیم،  حتی زمانی که می خواهیم در خصوص جریانهای با نفوذِ اجتماعی ـ سیاسی این شهر (اصفهان) ، و مشروطیت صحبت کنیم ، به یاد می آوریم که مطابق اسناد و مدارک ، اولین نشستی که در ارتباط با مشروطیت صورت گرفته بود در 5 شعبان 1324 قمری بود  : «با حضور علمای اصفهان ، در خانه آقا نجفی ؛ در این نشست راجع به تحولات تهران گفتگو شد» (35 ). گفتگویی که در خانه آقا نجفی صورت می‌گیرد، درباره اعتراضات مردم اصفهان به عنوان مثال در میدان نقش جهان نیست ، که به طور...

پژوهشهای فرهنگی مدرن در ایران در اینجا دو مسئله مهم وجود دارد که خبر از پیچیدگی و در عین حال ، تفاوت طلاب شهر تهران با طلاب صاحب نفوذِ شهر اصفهان می دهد. طلاب مشروعه خواه تهرانی فی المثل کسی همچون شیخ فضل الله نوری ، قبل از حرکت ارتجاعیِ پیوستنش به نیروهای مخالف مشروطه ، در ابتدا روحانی مبارزی بود که هم معترض نفوذ بیگانگان در ایران بود و هم مشروطه خواهی بود که تنها تفاوتش با سید محمد طباطبایی در این بود که مشروطیت را  تحت نفوذ دین می خواست . سخن از هستیِ سیاسی و اجتماعیِ مشروطیتِ تحت لوای «مجلس شورای ملی» و «آزادیِ» فاقد کنترل و نظارت حیطه ی «مشروعیت» است که  مسیر متمم های سکولار و دموکراتیک قانون اساسی را هموار میکرد (33). متمم هایی که ضمانت اجراییِ برابریِ حقوق اجتماعی و سیاسی طبقه روحانیت با عامه مردم بود ؛ که همانا محدود کردن نفوذ...