عظيم محمودآبادي عوامل متعددي در شكل‌گيري جوامع دخيل هستند اما براي دوام يك جامعه همبستگي اجتماعي از اهميت بسيار بالا و استثنايي برخوردار است؛ عاملي كه هرچند از علل موجبه آن محسوب مي‌شود اما در علل مابقي اش نيز نقش بي‌بديلي را ايفا مي‌كند؛ نقشي كه البته در بزنگاه‌هاي حساس‌، پررنگ‌تر هم مي‌شود. ناصر فكوهي معتقد است كه مولفه‌هاي همبستگي اجتماعي ثابت نيستند و در طول دوران دچار تحول مي‌شوند. به باور استاد انسان‌شناسي دانشكده علوم اجتماعي دانشگاه تهران، بي‌توجهي به اين تغيير مولفه‌ها مي‌تواند همبستگي اجتماعي را دچار آسيب‌هاي جدي كند. آيا فرمول مشخصي براي سنجش ميزان همبستگي اجتماعي در يك جامعه وجود دارد؟ با چه فرمول و مكانيسمي مي‌توان ميزان همبستگي اجتماعي در جامعه را تخمين زد؟ در جامعه‌شناسي كمّي براي سنجش ميزان همبستگي اجتماعي، همچون بسياري ديگر از سازوكارهاي اجتماعي فرمول‌ها و روش‌هاي خاصي براي اندازه‌گيري وجود دارد. ما در انسان‌شناسي به اين فرمول‌ها باور مطلق نداريم...

  تاکنون بارها بحث دو‌قطبی شدن جامعه ایران مطرح شده و از متخصصان درباره آن اظهار‌نظر خواسته‌ شده است. دلیل،  تا اندازه زیادی روشن است: به نظر می‌رسد ما ایرانیان، در زندگی روزمره و قضاوت‌هایی که باید بر اساس آنها به تصمیم‌گیری‌های مهمی برای زندگی‌مان برسیم، اغلب به شدت دو قطبی فکر می‌کنیم: دو قطب سازش ناپذیر و متخاصم؛ اغلب شاهدیم افراد همه‌چیز را سیاه و سفید، صفریا یک می‌بینند و قاطعانه نظر می‌دهند. برای نمونه: وقتی صحبت از روشنفکر یا استادی می‌شود یا «فرهیخته» است یا «بی سواد»؛ وقتی حرف از یک هنرپیشه یا ورزشکار می‌شود، یا در «سطح جهانی» است یا  «مبتذل»؛ وقتی سخن از سیاست به میان می‌آید یا حاکمیت «اصلاح‌ناپذیر» گرفته می شود یا «آرمانی» و... همیشه نیز شاهد هستیم که اگر فرد یا گروهی بخواهد تا حدی ارزیابی‌های خود را به سوی تعدیل و سیاه و سفید را با هم دیدن ببرد و یا حاضر...