دشتی،ع. (1385)، کوی دانشگاه تهران از آغاز تا...(1324-1385)، انتشارات دانشگاه تهران: 1385 کتاب کوی دانشگاه تهران از آغاز تا ... (۱۳۲۴ تا ۱۳۸۵)، نوشته‌ی عسگر دشتی تا حدودی می‌تواند برای آشنایی مقدماتی با تاسیس و تاریخچه‌ی کوی دانشگاه تهران کمک‌کننده باشد. این کتاب با توضیح محدوده‌ی جغرافیایی و تعدادی نقشه از محدوده‌ی امیرآباد آغاز می‌شود و درباره‌ی قریه‌ی امیر آباد توضیح میدهد. به دلیل اینکه کوی دانشگاه پیش از این محل سکونت سربازان متفقین بوده‌است از امکانات و تاسیسات نسبتاً مناسبی برخوردار بوده‌است. در ادامه روند تأسیس مجموعه‌های خوابگاهی دخترانه و متاهلی توضیح داده می‌شود. اطلاعات این کتاب با جزییاتی از روند ساخت و ساز و ساختار اداری مجموعه همراه است و اطلاعات کمیابی است، احتمالا به دلیل اینکه انتشارات دانشگاه تهران آن را منتشر کرده‌است، نویسنده به اطلاعاتی دسترسی داشته‌است که مربوط به مباحث اداری و درونی کوی دانشگاه است.  از سال تأسیس به مرور ساختمان‌هایی به مجموعه اضافه...

"ناسیونالیسم نژادی در تاریخ معاصر ایران" عنوان کتابی است، که در سال جاری (1398 شمسی) توسط انتشارات گامِ نو به چاپ رسیده است. نویسنده ی این کتاب، عبدالرضا نواصری، پس از یک یادداشت و یک مقدمه، در سه فصل و یک نتیجه گیری، از تعریف "ملّت" و "ناسیونالیسم" آغازیده و تا "جریان فکری آریاپارت شروین باوند" رسیده و به گفتمان و گونه های ناسیونالیسم و چهار نسل ناسیونالیست های ایرانی پیش و پس از انقلاب اسلامی پرداخته است. در "نسل سوّم متفکران ناسیونالیسم نژادی در ایران"، نام های شاهرخ مسکوب، ذبیح الله صفا، عبدالحسین زرّین کوب، فریدون آدمیّت و شجاع الدین شفا به چشم می خورد. آنچه در نخستین صفحه ی کتاب، در بخش "یادداشت نویسنده" قابل تأمل برای همه ی خوانندگان است، این سخن نویسنده است: «بیان دیدگاه های ناسیونالیستی افراد ذکرشده در کتاب، به معنای نفی سایر وجوه و ابعاد مثبت آنان در حوزه های علمی، فرهنگی و...

  طاهره قره‌العین  شاعر و عالم مذهبی  تولد ۱۱۹۳ یا ۱۱۹۶ خورشیدی در قزوین  اعدام ۱۲۳۱ در تهران نام کامل او فاطمه زرین تاج برغانی قزوینی است. به گفته افسانه نجم‌آبادی و ریچارد فولتز نام او فاطمه‌بیگم برغانی بوده‌است. عباس افندی گفته‌است که طاهره، در کودکی ام‌سلمه نامیده شد، نام‌های دیگر طاهره، قره‌العین، زرین تاج، زکیه، و هنده می‌باشد. مردم قزوین وی را با نام دختر آقا یاد می‌کردند. نام «فاطمه»، برای بسیاری از بابی‌ها، مفهومی از بازگشت و رجعتفاطمه زهرا، دختر پیامبر اسلام را القا می‌نمود. وی پس از آن‌که با سیدکاظم رشتی، رهبر شیخیه، مکاتبه و ارتباط برقرار کرد توسط او ( قرةالعین ) مجازاَ به معنای نور چشم؛ مایه سرور، یا روشنی چشم نامیده شد. مورخ عراقی، علی الوردی، در کتاب لمحات اجتماعیّه، موی وی را بور و زرین عنوان کرده و آن را دلیل بر لقب زرین تاج به وی دانسته است، زیرا...

آیا در روزگار کنونی، توسعه آمرانه امکان‌پذیر است؟ «آیا می توان این طور گفت که تاریخ مصرف توسعه آمرانه گذشته است»، «دیکتاتوری مصلحِ رضاخانی چه سهمی در فرایندی دارد که به انقلاب اسلامی 57 منجر شد»، «اطرافیان رضاخان چه سهمی در توسعه داشتند» و ... سئوال هایی از این قبیل که در تاریخ معاصر ایران در هفت دهه اخیر بارها و بارها طرح شده است و جالب، این است که هنوز فهم مشترک و درک واحدی درباره حرکتِ دگردیسی ای که در دستور کار رضاشاه قرار گرفت، به دست نیامده است. بیژن عبدالکریمی دانشیار گروه فلسفه دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال در گفت وگویی با «نسیم بیداری» معتقد است «اساسا برخورد‌های آمرانه و ديكتاوري‌مآبانه در جهان كنوني به هيچ وجه نمي¬تواند كارآ و مؤثر باشد. برخورد آمرانه و ديكتاوري‌مآبانه نه فقط نمي¬تواند كارا باشد، بلكه واكنشهايي را نیز ايجاد خواهد كرد كه مي¬تواند به موانعي جدي در جهت توسعه...

امیررضا محمدی دکتر سید عبدالله انوار نام آشنایی در میان اهل فرهنگ و علم است که به جهت ذو ابعاد بودنش در بیشتر علوم پایه و انسانی، و همین‌طور کهنسالی و تجربه فراوانش، حکم مرجعیت را برای بسیاری از کنجکاوان و اهل تحقیق و نظر دارد. به دیدارش رفتیم تا از مشاهدات عینی و شنیده‌هایش از اشخاص و اسناد درباره قحطی در چند دوره مختلف معاصر و در چندین سال مدیریتش بر بخش نسخ خطی کتابخانه ملی بشنویم. مشروح این گفتگو را بخوانید. +روایت شما از چند قحطی و کمبودی‌هایی که در تاریخ معاصر که اتفاق افتاد چیست؟ یک قحطی در سال 1288 و در زمان ناصرالدین شاه بود که به علت نبود راه و ارتباطاتی مثل اتومبیل و بارکش بیشتر شد. بنابراین اگر کمبودی احساس می‌شد، نمی‌توانستند مواد غذایی را به راحتی به نقاط مختلف بیاورند. آن سال، سال سختی برای مردم شد. میدان جلالیه که امروز به آن...

دکتر منصوره اتحاديه(نظام مافي) استاد دانشگاه است و زني خستگي ناپذير در نشر تاريخ ايران. از آثار او ميتوان به آمار دارالخلافه تهران، اسنادي از تاريخ اجتماعي تهران، سياق عشيرت در عصر قاجاريه، پيدايش و تحول احزاب سياسي مشروطيت، مجموعه مقالاتي درباره تهران، فاتحان خارجي، مقاومت داخلي و تصوير پايان جهان و ترجمه آثاري چون سفرنامه آگوست بن تان، جنگ هرات و ... اشاره کرد.   بسیار شنیده ایم و میشنویم که؛ «ایرانیها، حافظه تاریخی ندارند« و به همین دلیل از اتفاقات تاریخی هم درس نمیگیرند.» آیا شما این را قبول دارید و علت به نظر شما چیست؟ به نظر من افراد فرق ميکنند. زمانه فرق ميکند و همچنين موقعيتها و اتفاقات. ايران يک موقعيت ژئوپولتيک دارد که هميشگي است، و تغيير نميکند. درياي خزر در شمال است، خليج فارس در جنوب، غرب ايران ترک ها و اعراب هستند، در شرق بلوچها و افغانها. در شمال، يک وقتي روسيه تزاري...

    کتاب «جنسیت، ناسیونالیسم و تجدد در ایران» فهم رابطه میان ناسیونالیسم ایرانی و حقوق زنان در ایران را هدف قرار داده است؛ برای این کار، بررسی دوره پهلوی اول - به علت مسلط شدن ایدۀ ناسیونالیسم در ایران از یک سو و رخ دادن تحولاتی در حوزه آموزش و اشتغال زنان و اجرای سیاست کشف حجاب از سوی دیگر- در دستور کار نویسنده قرار گرفته است. کتاب پیرامون این پرسشها نوشته شده است: «آیا ناسیونالیسم پیشرو و منادی حقوق و آزادی زنان در ایران بوده است؟ و آیا گفتمان ناسیونالیسیتی به ویژه در دوره رضاشاه باعث احقاق حقوق و آزادی زنان شده است؟». در پاسخ به این سوالات فاطمه صادقی رابطه میان ناسیونالیسم و زنان را از دو منظر مورد تامل قرار داده: اول از طریق بررسی «گفتمان ناسیونالیستی، یعنی تفکر خاص ایدئولوژیک مبتنی بر مفهوم ملیت و هویت ملی» و دوم «از طریق مطالعه نوع عملکرد دولت...

موضوع توسعه و توسعه نیافتگی هنگامی معنا و مفهوم واقعی پیدا می‌کند که بتوان جوامع را بر حسب ویژگی ‌ها و خصوصیات عام و مشخص توسعه با یکدیگر به مقایسه گذاشت. در غیر این‌صورت موضوع از هیچ معنایی برخوردار نیست. در آغاز این سئوال مطرح می‌شود که توسعه چیست که ایران به آن دست نیافته است. توسعه و پیشرفت، آن شرایط، ویژگی‌ها و وضعیتی است که جوامع غرب به آن دست یافته و جوامع توسعه نیافته مانند ایران بدان نرسیده‌اند. توسعه عبارت است از آن ‌چه که در تمدن معاصر غرب به‌وقوع پیوسته و با آن شناخته می شود. این توسعه ترکیبی از مناسبات سرمایه‌داری، رشد و شکوفایی فلسفه عقلی و علوم جدید، ظهور و گسترش طبقات جدید (بورژوا و پرولتاریا)، انقلاب صنعتی، رشد فن آوری های نوین، ملت‌گرایی، دولت - ملت، شهرنشینی فرآینده، دموکراسی سیاسی، دولت مدرن انتخابی و قانونی، فردیت، تقسیم و انفکاک قدرت، جدایی دین از نهاد...