انسان شناسی و فرهنگ
انسان شناسی، علمی ترین رشته علوم انسانی و انسانی ترین رشته در علوم است. ( اریک وولف )
انسان شناسی و فرهنگ
انسان شناسی و فرهنگ
آرام و بی‌قرار! داريوش صفوت را به‌عنوان يكى از مؤثرترين چهره‌های تاريخ معاصر موسيقى دستگاهى ايران می‌شناسند. مركز حفظ و اشاعه موسيقى ايران كه به عقيده بسيارى از هنرمندان موسيقى، رنسانس تاريخ معاصر موسيقى دستگاهى محسوب می‌شود و بيشترين نقش را در به وجود آوردن جريان جدى و هنرى موسيقى در ايران داشته، توسط داريوش صفوت تأسيس شده است… - موسیقی‌دان، نوازنده سه‌تار و سنتور ـ متولد هفتم آذرماه ۱۳۰۷ - درگذشت ۲۷ فروردین ۱۳۹۲، کرج ـ آغاز يادگيرى موسيقى نزد پدر ـ حضور در محضر استاد حبيب سماعى براى يادگيرى سنتور ۱۳۲۳ ـ درك محضر استاد ابوالحسن صبا براى تكميل نوازندگى سه‌تار و سنتور ۱۳۲۶ تا ۱۳۳۶ ـ اخذ ليسانس حقوق از دانشگاه تهران ۱۳۳۲ ـ عزيمت به فرانسه براى ادامه تحصيلات ـ دريافت دكتراى حقوق بین‌الملل از دانشكده حقوق دانشگاه پاريس ـ بازگشت به ايران و تدريس در هنرستان موسيقى ۱۳۳۸ ـ درك محضر استاد حاج‌آقا ايرانى...
نقاش و نظم و فضا واژه‌ای كليدى و كامل كه بتوان با آن شخصيت و خلاقيت «مهدى حسينى» را یکجا جمع كرد و صورت بست، «نظم» است. اين نظم حتماً خاستگاهى درونى دارد كه ریشه‌هایش را بايد بيش از هر چيزى در تربيت ذهنى نقاش جست‌وجو كرد. يعنى در همان چيزى كه باعث می‌شود او در آثارش هم با بيننده خيلى روان و سليس سخن بگويد و باز از همان تهذيب و پالايش درونى بگويد… - متولد ۱۳۲۲ كاشان -فارغ‌التحصیل هنرستان هنرهاى زيباى پسران تهران (رشته نقاشى) ۱۳۴۱ -ليسانس رشته نقاشى و هنرهاى چاپى از انستيتو هنر شيكاگو۱۳۴۷ -فوق‌لیسانس رشته نقاشى و هنرهاى چاپى از انستيتو پرات نيويورك ۱۳۴۹ -استاد دانشگاه و عضو هيأت علمى دانشگاه هنر -رئيس دانشكده هنر -برگزارى ۱۶ نمايشگاه انفرادى ۱۳۸۳ ـ ۱۳۵۲ -شركت در ۴۰ نمايشگاه گروهى در ايران و خارج از كشور ۱۳۸۳ ـ ۱۳۴۱ -عضو هيأت انتخاب و داورى اولين، دومين و سومين...
شاعر باغ شب! درباره منصور اوجى گفته‌اند كه شعرهايش خلاصه و خیال‌انگیز است. گفته‌اند كه ايجاز در كار او تقطير حساب‌شده وفور كلمات خداست. گفته‌اند ايجاز شعرهاى اوجى ايجاز تماشا، ايجاز چيدن، ديدن، ايجاز سفرهاى زيبا در اشيا و ايجاز نوبرانه اشكال دلپذير و تصاوير است كه درون او را تبيين میکند... - متولد ۱۳۱۶ شيراز - شاعر و مترجم ـ ليسانس فلسفه از دانشسراى عالى تهران ـ ليسانس زبان و ادبيات انگليسى از دانشگاه شيراز ـ فوق‌لیسانس مشاوره و راهنمايى از دانشگاه تربیت‌معلم تهران آثار - باغ شب ۱۳۴۴ - خواب درخت و تنهایی زمین ۱۳۴۴ - شهر خسته ۱۳۴۶ - برگزیده اشعار ۱۳۴۹ - این سوسن است که می‌خواند ۱۳۴۹ - مرغ سحر ۱۳۵۶ - صدای همیشه ۱۳۵۷ - شعرهایی به کوتاهی عمر ۱۳۵۸ - حالی است مرا ۱۳۶۸ - کوتاه مثل آه ۱۳۶۸ - خوشا تولد و پرواز درباره منصور اوجى گفته‌اند كه شعرهايش خلاصه...
الهام زارع‌نژاد تا پیش از «کافه نادری» که اولین کافۀ مدرن ایرانی است، مردان برای چای‌خوردن در قهوه‌خانه‌ها جمع می‌شدند. می‌گویند میرزا عبدالله در قهوه‌خانه همیشه ساز کنار دستش بود و تار آنچنان در نگاه قهوه‌خانه‌نشینان آشنا می‌نمود که میرزا آرزو داشت روزی برسد که تمام مردم، در ایران، بتوانند در کنار چای‌خوردن تار هم بنوازند. تأثیر موسیقی در فضای چای‌خانه و قهوه‌خانه و کافه‌ها بخشی جدایی‌ناپذیر از عوامل محیطی است. حتی، با توجه به موسیقی‌ای که در کافه پخش می‌شود می‌توان مخاطبان آن فضا را شناسایی کرد. از دل کافه‌های روشنفکرانۀ پاریس و بارهای ساده و کوچک کشورهای بلوک شرقی تا «کافۀ ناظم حکمت» در استانبول و همین کافه نادری، نام‌های زیادی از گذشته تاکنون درخشیده‌اند. محفل روشنفکری در گوشه‌ای ازکافه داغ است و در گوشه‌ای دیگر از آن نوازنده‌ای موزیک متن می‌نوازد، بی‌آنکه نام و خاطره‌ای از او برجای بماند. کارل ولاشک، نوازندۀ کافه‌های اتریش، که از جنگ...
طراحی تصویر: معراج شریفی پدربزرگ جغرافيا دکتر محمدحسن گنجى بيش از آنكه با آدم‌ها و دنياى پیرامونی‌اش سروكار داشته باشد با جغرافيا و هواشناسى پيوند محبت بسته است. از او به‌عنوان بنیان‌گذار دانش جغرافیای نوین و هواشناسی در ایران نام برده می‌شود... - متولد ۱۲۹۱ بيرجند - درگذشت ۲۸ تیرماه ۱۳۹۱ ـ مؤسس سازمان هواشناسى ايران ـ استاد و مدیر گروه آموزش جغرافياى دانشگاه تهران ـ مؤسس دانشگاه بيرجند - رياست مؤسسه آموزش عالى امير شوكت الملك علم ـ رياست اداره كل هواشناسى از سال ۱۳۳۵ تا ۱۳۴۷ ـ معاونت دانشگاه تهران ۱۳۴۲ تا ۱۳۴۷ ـ نماينده ثابت دولت ايران در سازمان هواشناسى جهانى تا سال ۱۳۵۷ ـ رياست هواشناسى منطقه آسيا به مدت ۵سال ـ چهره برگزيده سازمان هواشناسى جهانى در سال ۲۰۰۰ ميلاد - برندهٔ جایزهٔ ۲۰۰۱ سازمان هواشناسی جهانی - ریاست دانشکدهٔ ادبیات و علوم انسانی و معاونت دانشگاه تهران، پیش از انقلاب ایران - عضو مادام‌العمر...
آوای ماندگار سرزمین سبز آرش منصور يک صداي آشنا در تيتراژ سريالي تلويزيوني در دهه ي 60، صدايي که گرچه پيش از آن هم در گيلان شناخته شده بود. اما حالا با سريال کوچک جنگلي معروفيتي فراتر از مرزهاي لهجه و جغرافيايش پيدا کرد. صدايي که بين نتها با لرزشي آشنا و حزين مي چرخيد و لهجه اش ديگر مانع انتقال زبانش نبود. صدايي متعلق به گيلان که حالا در همه ي ايران فهميده مي شد. تو گويي همه را گيلک و چشم انتظار ميرزا کرده است. تحريري خفيف از موسيقي سنتي، لهجه اي از موسيقي فولکلور، تنظيمي کلاسيک با سادگي و بي پيرايگي يکدست مي شدند. تا آنها که جوانتر بودند و نميدانستند بپرسند اين صداي کيست؟ روحي جاري و مستتر در خاطراتي دور و نزديک. صدايي که گذشته را ملموس و اکنوني کرده بود. آنقدر که بتواني لمس اش کني و با روحش روبه رو شوي. صداي...
پژوهشهای فرهنگی مدرن در ایران شهر تهران، چنین شهری بود ؛ چه رسد به شهری مانند اصفهان که چنانچه دیده شد، فاقد تجربه مجادلات و تنش مشروعه خواهان و مشروطه طلبان مترقی بود. تهران، شهری بود که در سراسر دوران نهضت مشروطه تا قبل از به توپ بستن مجلس ، مردمش ـ با وجودِ خشونت هایی که در گفتگوها میتوانست وجود داشته باشد ـ ، خود نیز از گفتگو کنندگان بودند . و بدین ترتیب میتوانستند تا حدی (مسلماً بدون دستیابی به تأملات انتقادی)، با اندیشه های «متفاوت» مواجه شوند، و از این امکان برخوردار شوند که از نحوه تفکرات سنتی ای که سالیان سال ذهن شان را پر کرده بود ، حتی به طور موقت اندکی فاصله گیرند و با شکل دیگری از اندیشه روبرو شوند . ضمن آنکه در برابر محرومیت ها و رنجهایی که داشتند اکنون ولو بسیار اندک می توانستند به حقوق اجتماعی خود واقف شوند...
در مهد روانشناسى ايران علی‌محمد كاردان در ذهن خیلی‌ها ماندگار است. در ياد دانشجويانى كه از ۴۵ سال پيش تاكنون در رشته‌های روانشناسى و علوم تربيتى فارغ‌التحصیل شده‌اند. او حالا ۷۷ ساله شده و قدم‌هایش شادابى روزگار دورى كه براى اولين بار پا به دانشگاه تهران، دانشكده علوم تربيتى و روانشناسى گذاشت را ندارد و حالا با قدم‌هایی آرام‌تر به دانشكده روانشناسى و علوم تربيتى دانشگاه تهران می‌آید. كسى كه براى اولين بار واژه روانشناسى را بر آغاز نام دانشكده علوم تربيتى گذاشته و براى نخستين بار دانشكده مستقلى با عنوان «روانشناسى و علوم تربيتى» به وجود آورده كه الگوى ساير دانشگاه‌ها شده است و از اين بابت هنوز احساس رضايت میکند…. علی‌محمد كاردان ۱۳۰۶ يزد، يكى از شاگردان ايرانى «ژان پياژه» ـ بنیان‌گذار رشته روانشناسى و علوم تربيتى (مقطع ليسانس) در دانشگاه تهران ـ بنیان‌گذار مقطع كارشناسى ارشد روانشناسى و علوم تربيتى در دانشگاه تهران ـ...
پژوهشهای فرهنگی مدرن در ایران در بحث حاضر، در وهله اول میخواهیم از رابطه ی شهر و مردم اصفهان با نهضت مشروطه بدانیم و همچنین مسیر و شرایطی را بیابیم که باعث شد تا در روابط و مناسبات اجتماعیِ ساکنان این شهر تجربیات جدیدی رقم خورد . به هر حال اینکه چگونه اصفهانی ها مشروطه را درک کردند و یا در ایام مبارزات ، چه قبل از پیروزی نهضت و اعلام مشروطیت و چه پس از آن (در زمان استبداد محمد علی شاه )، موقعیت این شهر از حیث فرهنگی و اجتماعی چه بوده و رهبری مبارزات را چه گروههایی به عهده داشتند و یا آیا بین این گروه های در حال مبارزه با حکومت قاجار، تنش و نزاعی ـ فی المثل آنگونه که مردم تهران تجربه کردند ـ ، وجود داشته یا نه!؟ و در صورت چنین تجربه ای ، ماهیت اختلاف و تنش چه بوده و مردمِ شهر...
چراغ روشن معنا دستاران: وقتى مى خواهى از سيد جعفرشهيدى بنويسى، بى بروبرگرد مى گويد: «اى بابا، اين كارهاى تكرارى براى چى؟! يه چيزى بنويسيد كه به درد مردم بخورد.» از خودش حرف زدن را اصلاً دوست ندارد، تا جايى كه ناچارى براى رسيدن به تمام وجوه كارى اش به منابعى مراجعه كنى. در ۸۶سالگى، هم چنان بعد از ۵۵سال به مؤسسه لغت نامه دهخدا مى رود، كارها را سروسامان مى دهد و چهارشنبه ها هم پذيراى دانشجويانش است................. اديب، صاحب نظر در تاريخ اسلام، مترجم ۱۲۹۷ تولد در بروجرد ۱۳۲۰ عزيمت به عراق براى ادامه تحصيلات حوزوى ۱۳۲۷ بازگشت به ايران ۱۳۲۸ شروع همكارى با مرحوم دهخدا در لغت نامه ۱۳۳۰ تدريس در دبيرستان هاى تهران ۱۳۳۰ انتشار مجله فروغ معلم ۱۳۳۲ اخذ ليسانس از دانشكده معقول و منقول ۱۳۳۵ اخذ ليسانس ادبيات فارسى ۱۳۴۰ آغاز تدريس در دانشكده ادبيات...
«نخستین اعتراض به صورت یک راهپیمایی آرام در جریان مراسم عزاداری ماه محرم بود. حدود دویست تن از مغازه داران و وام دهندگان ، خواستار عزل مسئول گمرکات ، مسیو نوز بلژیکی و بازپرداخت وامهایی که دولت از آنها گرفته بود ، شدند. راهپیمایان که پاسخی دریافت نکرده بودند ، مغازه ها را بستند ، با توزیع عکس مسیو نوز در حالت رقص با لباس روحانی ، احساسات مذهبی را برانگیختند و به رهبری یکی از شالفروشان معتبر به سوی حرم حضرت عبدالعظیم راه افتادند. سخنگوی گروه در گفتگویی با خبرنگار حبل المتین، خواسته های اصلی را اینگونه خلاصه میکند : " دولت باید سیاست کنونیِ کمک به روسها را که به ضرر تجار، اعتبار دهندگان و تولید کنندگان ایرانی است ، عوض کند. دولت باید از تجار حمایت کند هر چند که محصولات آنها هنوز به خوبی محصولات شرکتهای خارجی نیست. اگر سیاست کنونی ادامه یابد کل...
کودکی از آن سنی ( دهه ی 1340 - همدان ) که در حافظه می ماند در تنگدستی گذشت ؛ در اتاقی اجاره ای که یک چهارم آن با در و پنجره ای از سه چهارم بقیه جدا شده بود . این اتاق به بیرون باز و بسته می شد ؛ نه راهرو یا پاگردی ؛ و روی یک انباری ساخته شده بود که با پله های بلند و باریکی که با قد و قواره ی آن روزهای من بالا و پائین رفتن از آنها سخت بود به حیاط می رسید . فضای تنگ و بی در و دیوار زیر پله ها هم آشپز خان مان بود که اگر من و مادرم می خواستیم با هم برویم آن تو ، یکی مان می ماند بیرون . وسیله ی پخت و پزمان هم یک چراغ دو فتیله یی بود که به ترو تمیزی نمونه ی تصویر یک نبود . بعد ها...
میرعلیرضا موسوی- امیرحسین جدیدی ادوارد براون، ترجمه حسن جوادی این کتاب مجموعه اسناد مکاتبات یک مستشرق انگلیسی است که در آن اطلاعات تاریخی ارزش‌مندی درباره‌ی وقایع سیاسی و حال و روز جامعه‌ي تبریز در دوران پس از فتح تهران در عصر مشروطه به چشم می‌خورد. نامه‌های گردآوری شده در این اثر مربوط به مکاتبات سید حسن تقی زاده از رجال سیاسی تبریز و ادوارد گرانویل براون (۱۸۶۲.م-۱۹۲۶.م) خاورشناس بریتانیایی است؛ براون از معدود مستشرقین اروپایی است که در عمق روح خود با شرق پیوستگی احساس میکند. وی کتاب‌های متعددی در زمینه‌ی ادبیات و تاریخ ایران و ترکیه برجای گذاشته است که از آن جمله می‌توان به چهار جلد تاریخ ادبی ایران، تاریخ مشروطیت ایران، تصحیحاتی از تذکره‌الشعرا سمرقندی و لباب‌الالباب عوفی، و نیز ترجمه‌هایی از تاریخ طبرستان ابن اسفندیار، تاریخ گزیده‌ی مستوفی و چهارمقاله‌ی نظامی عروضی به همراه یک‌سال در میان ایرانیان(سفرنامه) اشاره کرد. وی به دلیل علاقه‌مندی که به...
«مَشکَه و مالار» پژوهشی مردم شناختی در عرصه فعالیت های سنتی کار و تولید، محمود اکبرین و علیرضا فرزین، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، پژوهشکده مردم شناسی، 1384، 80 صفحه فنون، شیوه های معیشت، آیین و مراسم، از عناصر بنیادین در شکل گیری فرهنگ هستند. مشکه یا مشکِ کره گیری که در این کتاب مورد بررسی قرار گرفته است؛ به عنوان یک وسیله مهم تولید در شیوه معیشت دامداری اهمیت در خور توجهی دارد. از یک طرف فنون ساخت و به کارگیری آن، از پشتوانه فنی مبتنی بر تجربه های دیر سال برخوردار است و از طرف دیگر رسم و آیین های عروسی مشک و آماده نمودن مشکی که برای نخستین بار مورد استفاده قرار می گیرد از لطیف ترین و زیباترین جلوه های فرهنگی عشایری است. در این رسم که ریشه در جهان بینی و باورهای کهن دارد، مشک در جایگاه یک عروس می نشیند و با آن همانند...
مردم‌نگاری با چشم جغرافيا به‌رغم قدمت رشته مردم‌شناسی در دانشگاه‌های معتبر جهانى، زمان چندانى از تأسيس و تدريس اين رشته در دانشگاه‌های ايرانى نمی‌گذرد و با اين حال يكى از شناخته‌شده‌ترین چهره‌های مردم‌شناسی در ايران كسى نيست جز دكتر جواد صفى نژاد..... - متولد شهریورماه ۱۳۰۸ . شهرری تهران . - ۱۳۶۶ فارغ‌التحصیل دوره ليسانس از دانشكده تاريخ و جغرافيا دانشگاه تهران - ۱۳۷۷ تأسيس مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعى دانشگاه تهران و عضويت و تدریس در آن - ۱۳۴۰ اخذ مدرك فوق‌لیسانس علوم اجتماعى از دانشگاه تهران اخذ مدرك دكتراى خود را در همين رشته - ۱۳۷۲ به دعوت مؤسسه شرق‌شناسی دانشگاه مونيخ به آنجا می‌رود و به اتفاق دكتر «كروگر» كتابى تحت عنوان «كشاورزى سنتى ايران بر اساس اسناد دوران ناصرى در جنوب تهران» به چاپ می‌رسانند. - در سال ۱۳۷۳ و ۱۳۷۴ همكارى پژوهشى را با مديريت مردم‌شناسی سازمان ميراث فرهنگى آغاز میکند كه حاصل آن...
نقاش طبقه نوزدهم! محمد شمخانى: «بهجت صدر» آدم پرتحرك و شلوغى است. زياد حرف می‌زند و كمتر بروز می‌دهد و جالب آنكه برخلاف خيلى از هنرمندان زن كه دیده‌ام بسيار خوش‌بین است و كمتر از در گله و شكايت و غيبت درمى آيد. بسيار هم از بزرگداشت موزه هنرهاى معاصر خشنود است. خشنود از اينكه بالاخره شرايطى براى معرفى يكجا و یک‌باره آثارش پيش آمده است. فقط كمى از اينكه بعضى كارهايش روى ديوار نرفته و به خانه بازگشته اظهار تعجب میکند........ متولد ۸ خرداد ۱۳۰۳ اراك فارغ‌التحصیل دانشكده هنرهاى زيبا دانشگاه تهران - ۱۳۳۳ فارغ‌التحصیل آكادمى روبرتو ملى و آكادمى هنرهاى زيباى ناپل - ۱۳۳۸ شركت در دو دوره بى ينال جهانى ونيز استاد دانشكده هنرهاى زيباى دانشگاه تهران - ۱۳۵۹ـ۱۳۳۸ برنده جايزه بزرگ سومين بى ينال نقاشى تهران - ۱۳۴۱ دريافت بورس فرصت مطالعات دانشگاهى - ۱۳۴۵ برگزارى نمايشگاه انفرادى در گالرى «پينچو» رم - ۱۳۳۶ برگزارى...
معمار مصلا محمد شمخانى خیلی‌ها باور نمی‌کنند كه دكتر «پرويز مؤید عهد» ۱۷ سال در ايران حضور دارد و از حضور او نه خبرى هست و نه آنچنان يادى. تنها می‌بینند كه ديوارهاى سيمانى مصلاى بزرگ تهران در هياهوى اين شهر بی‌آغاز و انجام بالا می‌رود و كامل و کامل‌تر می‌شود و به «اقامت» نزدیک‌تر. پس پشت همه ديوارها و طراحى چشمگير آن، اما چهره مردى پيداست كه همت خاصى در احياى معمارى ايران پس از اسلام داشته و دارد و نوآوری‌ها و نو گویی‌هاى او همراه با حفظ ظرايف و لطايف تاريخى و ملى زبانزد جامعه مهندسى و معمارى ماست...... - متولد اول اسفند ۱۳۰۸ تهران - دكتراى معمارى از بوزار پاريس - دكتراى شهرسازى از سوربن - تدريس در دانشكده هنرهاى زيبا دانشگاه تهران ـ دهه چهل ـ - رئيس دانشكده هنرهاى تزئينى ۱۳۵۲ ـ ۱۳۴۸ - دريافت نشان درجه اول معمارى از دانشكده سلطنتى انگلستان در...
شاهی که در ایران کسی جرأت ندارد به چشمانش مستقیم نگاه کند ، در اروپا دست و پای خود را گم می کند و در ذهن عظمت انگلیس را چنان می ستاید که قدرت استعماری اش را برازنده حکومت و ملتش می داند. در اینجا چنانکه کارلا سرنا ممکن است پنداشته باشد با دو شخصیت متمایز از هم در ناصرالدین شاه روبرو نیستیم. بلکه فقط همان شخصیت خود بزرگ بین برخاسته از شرایط زندگی اجتماعی و فرهنگی در ایران است که می توانسته در برابر عظمت استعماری انگلیس اینگونه خود را «ذره»ای ببیند. و یا بر عکس ؛ اویی که به دلیل فقر فرهنگی و سیاسی ایران ، کلیه منابع را ارث پدری خود می داند و ساختار اجتماعی جامعه هم آنرا به انحاء مختلف تأیید می کند، معلوم است که نمیتواند همچون امیرکبیر (یا حتی بعدتر عباس میرزا )، غم رشد فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی ملت ایران را...