انسان شناسی و فرهنگ به اطلاع علاقه مندان می رساند  که با همکاری اداره کل مطالعات اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران بیست و ششمین نشست از دوره ششم سلسله نشست های یکشنبه های انسان شناسی و فرهنگ (نشست 169) را با موضوع «حق به شهر: همه علیه سلطۀ نئوفئودالیسم بر شهر تهران» برگزار می کند. در این نشست فیلم مستند «آنسوی بزرگراه» اثر خانم ناهید رضایی نمایش داده خواهد شد و سپس آقای کمال اطهاری سخنرانی خواهند کرد. در پایان نشست پنل پرسش و پاسخ کتبی برگزار خواهد شد. زمان نشست : یکشنبه 19 خرداد 98 ساعت 16 تا 19 مکان نشست: خیابان ولیعصر، نرسیده به میدان ولیعصر، خیابان دمشق، پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات        

انسان شناسی و فرهنگ به اطلاع علاقه مندان می رساند که با همکاری اداره کل مطالعات اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران، بیست و پنجمین نشست از دوره ششم سلسله نشست های یکشنبه های انسان شناسی و فرهنگ (نشست 168) را با موضوع « جای خالی نگاه جامع نگر به تهران (در تهیه و اجرای طرح‌های شهرسازی)» برگزار می کند. در این نشست قسمت اول از مستند بلند «دست‌های آلوده» اثر لیلا فولادوند و محمدحسین نظری نمایش داده خواهد شد و خانم دکتر ترانه یلدا (معمار و شهرساز) سخنرانی خواهند کرد. زمان نشست : یکشنبه 12 خرداد 98 ساعت 16 تا 19 مکان نشست: خیابان ولیعصر، نرسیده به میدان ولیعصر، خیابان دمشق، پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات    

جامعه‌شناسان و پژوهشگران حوزه مطالعات شهری، برای توسعه و گسترش روزافزون و نامتقارن شهر تهران، پایتخت ایران در دویست سال گذشته، دلایل و عوامل گوناگونی را ذکر نموده‌اند، عواملی مانند مهاجرت گسترده گروه‌های انسانی؛ تمرکزگرایی و به‌تبع آن تجمع امکانات، فرصت‌ها و تسهیلات اجتماعی و اقتصادی در شهر تهران؛ فرصت‌های اشتغال بیشتر و وجود امکانات رشد فردی؛ نابرابری‌های منطقه‌ای در سطح کشور و وجود بیکاری و فقر گسترده در مناطق روستایی؛ و درنهایت جذابیت‌ها و امکانات زندگی در کلان‌شهرها. اما من در این یادداشت کوتاه، بدون آنکه درصدد نفی یا به چالش کشیدن هیچ‌یک از عوامل یا متغیرهای فوق برآیم، تلاش می‌کنم از منظری دیگر و با رویکردی متفاوت به مسئله گسترش و توسعه بی‌رویه تهران بپردازم. هرچند این بحث در حد طرح یک ایده نظری یا یک بارش فکری بوده و امیدوارم که این ایده اولیه بتواند مسیری را برای تفکر بیشتر و مطالعات آتی پیشِ روی محققان و...

اقلیم به مجموعه‎ایی پیچیده از شرایط آب و هوایی یک منطقه جغرافیایی در سطوح خرد و کلان گفته می‎شود. در سنجش اقلیم شاخص‎هایی مانند دما، رطوبت، فشار جو، وزش باد و بارش مد نظر قرار می‎گیرند. در سنجش اقلیم معمولاً بارش بیش از سایر شاخص‏ها مد نظر قرار می‎گیرد. کشور ایران به خاطر قرار گرفتن در کمربند خشک جغرافیای ونوار بیابانی که در 25 تا 40 درجه عرض شمالی واقع شده است، از شرایط آب و هوایی برخوردار است که جز مناطق خشک و کم‎باران جهان به شمار می‎آید. اقیلمی که خشک و در حال خشک‎تر شدن است. (خسروی و همکاران 1389)   در فصول سرد، هم زمان با عقب‎نشینی سامانه‎ی پرفشار جنب حاره، تحت‎تاثیر سامانه‎های کم‎فشار مدیترانه‎ای از غرب و سودانی از جنوب غرب قرار می‎گیرد که سامانه‎های مذکور در بستر غربی ایران فعالیت کرده و بارش‎های عمده‎ای را سبب می‎شوند. در این زمان سامانه پرفشار سیبری نیز به...

احمدرضا بلیغ شواهد حاكی از این است كه سابقه ی حاشیه نشینی در ایران به سال های 1300 بر می گردد. پدیده حاشیه نشینی از نیمه ی قرن 19 به شدت توسعه یافته و در سال های اخیر به بیش ترین حد خود رسیده است چرا كه پایین بودن درآمد در روستاها و نبودن فرصت های اشتغال در جریان حركت روستائیان به شهرها، رشد سریع جمعیت شهری و كمبود مسكن روز به روز  نمایان تر شده و تعداد جمعیت حاشیه نشینان افزایش یافته است. به دلیل گرانی غیر متعارف زمین شهری در كلان شهرها به خصوص تهران هیچ راهی جز ظهور قارچ گونه و شتابان حاشیه نشینی شهری باقی نمی ماند. منطقه واحدهای مسکونی رو به ویرانی، فرسوده با تجهیزات ناقص در حاشیه شهرها، تسلط فرهنگ فقر در منطقه، جدایی گزینی توده ای مردم روستایی از جامعه شهری، شهرک های چسبیده به شهر با مواد و مصالح کم دوام ساختمانی،...

  انسان شناسی و فرهنگ به اطلاع علاقه مندان می رساند که نوزدهمین نشست از دوره ششم سلسله نشست های یکشنبه های انسان شناسی و فرهنگ (نشست 162) را با موضوع «تهران و سینما» برگزار می کند. در این نشست فیلم «تازه نفس ها» اثر کیانوش عیاری نمایش داده خواهد شد و آقای نوید پورمحمدرضا (دکتری شهرسازی و مدرس و پژوهشگر حوزه سینما و شهر) درباره «شهر، پیش از بازنمایی» سخنرانی خواهند کرد. زمان نشست : یکشنبه 12 اسفند 97 ساعت 16 تا 19 مکان نشست: خیابان ولیعصر، نرسیده به میدان ولیعصر، خیابان دمشق، پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات    

گفتگو با دکتر محمدمنصور فلامکی 84 سال دارد و اگر چه در مشهد به دنیا آمده است، اما از کودکی در تهران بزرگ شده است. تحولات خانه­ ها و ساختمان­های تهران را در هفت دهه از زندگی­ اش با جزییات به یاد دارد، زیرا از ابتدا چهره شهر و شهرها برای او موضوع جست­و جو و تحصیل بوده است. تهران را خوب می­شناسد و برنامه­ ریزی­ های این شهر را دنبال کرده است. دکتر محمدمنصور فلامکی تنها چهره ماندگار معماری و شهرسازی، استاد دانشگاه تهران، مدیر موسسه فضا و پژوهشگر جدی حوزه معماری و مرمت ایران نیست، بلکه او یک شهروند تهران هم هست که امروز «فضای ساخته­ شده و سفت­ شده در تهران» را «در بدترین و بی­ انضباط ­ترین وضعیت» خود توصیف می­کند. متن کامل این گفت­و گو را در ادامه بخوانید.      + نسیم بیداری: تهران شهری است که در ابتدا یک قریه بوده و امروز به...

براساس اظهارنظر بسیاری از افراد متخصص و صاحب نظر، مهم‌ترین چالش پیش روی شورای اسلامی پنجم شهر تهران در طول حیات خود، انتخاب شهردار برای شهر تهران بوده است. به طوری که در طول این یک سال و اندی، سه شهردار را انتخاب کرده‌ و سکان اداره این شهر را به آنان سپرده است. در عین حال شهردار سوم که روز 22 آبانماه با 11 رأی انتخاب شد در یک مصاحبه کوتاه تصویری که در شبکه‌های اجتماعی به سرعت پخش شد، اعلام کرد که اولویت او بیش از هر چیز ساماندهی ترافیک و رسیدگی به وضعیت آلودگی هوای پایتخت است. دراین میان اینکه وی در پایان دوره خدمتش بتواند بر همین دو مشکل ولو به طور نسبی فائق آید، امریست که در گذر زمان معلوم خواهد شد، اما به نظر می‌رسد بازشدن گره مدیریتی در شهر تهران به همین سادگی‌ها نباشد. زیرا در وهله اول باید پذیرفت که تهران از...

  - مطالعه جامعه شناختی بر کودکان تهران امروز از دریچه تئاتر  گروه نمایشی «بچه های شاهکار» سال 1391 تشکیل شد. هدف گروه تجهیز نوجوانان 11 تا 17 سال به ابزار قدرتمند تئاتر بود. تجهیز نوجوان، به منظور ساختن زندگی بهتر به دست خودشان! اولین اجرای عموم گروه سال 1393 به روی صحنه رفت. «دو نوجوان در انتظار گودو» اقتباسی از «در انتظار گودو» شاهکار ساموئل بکت. در این اقتباس سن تمامی شخصیتهای متن بکت به سنین نوجوانی آورده شد. بازیگران همه نوجوان بودند. اما مخاطبین اجرا، هم نوجوانان و هم بزرگسالان بودند. آبان و آذر امسال چهارمین تولید گروه با همین هدف و با همین مختصات به روی صحنه خواهد رفت؛ «آنتی جون» اقتباسی از آنتیگون سوفوکل! در این هفت سال فعالیت گروه بچه های شاهکار، دوازده عضو ثابت گروه از 12- 13 سالگی فعالیت خود را در تئاتر آغاز نموده و تا امروز که به سنین 17-18 سالگی...

  انسان شناسی و فرهنگ به اطلاع علاقه مندان می رساند که ششمین نشست از دوره ششم سلسله نشست های یکشنبه های انسان شناسی و فرهنگ (نشست 149) را با موضوع «نقد اقتصاد سیاسی شهر تهران» برگزار می کند. در این نشست قسمت هفتم از مستند بلند «پای‌تخت» اثر علی نیکبخت نمایش داده خواهد شد و آقای دکتر عباس کاظمی (جامعه شناس و عضو هیأت علمی پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی) درباره «سیاست مال‌سازی و اقتصاد سیاسی شهر» و آقای هادی آقاجانزاده (کارشناس ارشد مطالعات فرهنگی) درباره « پروبلماتیک مستغلات شهری در تهران: مواجهه ای تاریخی» سخنرانی خواهند کرد. زمان نشست : یکشنبه 27 آبان 97 ساعت 16 تا 19 مکان نشست: خیابان ولیعصر، نرسیده به میدان ولیعصر، خیابان دمشق، پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات  

  مبنای پژوهشی فیلم تهران در عکس   روبرت صافاریان    تهران در عکس فیلمی است از مجموعه “تهران در هنرها” که در سال 1386 به سفارش “سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران” و “موسسه تصویر شهر” توسط هفت مستندساز ساخته شد. از همان ابتدا که ساخت یکی از قسمت‌های این مجموعه به من پیشنهاد شد، بدون دودلی تصویر تهران در عکاسی را انتخاب کردم، به این سبب که از یک سو عکاسی کرده بودم و عکاسی از شهر (و نه تنها تهران) برایم جالب بود و از سوی دیگر از اینکه تا صحبت عکس‌های تهران می‌شود، فوری با یک نگاه رمانتیک و نوستالژیک (و ساده‌انگارانه) تنها به یاد عکس‌های تهران قدیم می‌افتیم، ناراضی بودم و فکر کردم می‌توانم در فیلمی که می‌سازم به این موضوع نیز بپردازم. به هر رو، وقتی پروژه و ساخت فیلم تهران در عکس توسط من قطعی شد، بعد از تامل و تحقیق اجمالی به این...

(با تاکید بر مصرف رسانه­ ای شهروندان شهر تهران) سید محمد مهدی زاده رضا خاشعی تلاش­های شتاب‌زده‌ای که در سده­ های اخیر برای توسعه ارتباطات بشری صورت گرفته، اثرات معکوسی بر سلامت همه انسان­ها گذاشته و مسایل بهداشتی تازه­ای را برای آنها به ارمغان آورده است. در این مقاله تلاش شده است تا با روش تحقیق ترکیبی ابتدا محتوای پیام­های سلامتی تولید شده در رسانه­ های جمعی منتخب(رادیو، تلویزیون، وب­سایت سلامت ­نیوز، هفته ­نامه سلامت) استخراج و سپس سبک­های زندگی سلامت مردم شهر تهران به همراه میزان مصرف­ رسانه­ ای آنها (از طریق پیمایش با نمونه آماری 802 نفر از شهروندان 18 و بالاتر) شناسایی و نهایتاً مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرند. نتایج به دست آمده از این تحقیق حاکی از آن است که بین مصرف رسانه­ ای افراد و سبک زندگی سلامت­ محور آنها و همچنین بین سبک­ زندگی سلامت­ محور افراد و پایگاه اجتماعی و اقتصادی آنها...

طرح مسأله (نقل از مقدمه روش‌شناختی): «نشانه‌های شهری موجود در خیابان انقلاب (تابلوهای عمومی، گرافیتی‌ها، نقاشی‌ها، نام‌گذاری‌ها و...) حائز چه مفاهیم سیاسی – ایدئولوژیک – فکری‌ای هستند؟ و چگونه می‌خواهند حضور فکر و ایده‌ی خاصی را در این خیابان نمایش دهند؟ در این نوشتار با طبقه‌بندی نشانه‌های موجود، به دنبال تحلیل محتوای این نشانه‌ها و دلالت‌های سیاسی – ایدئولوژیک – فکری آن‌ها هستم». بحث در باب نشانه‌های خیابان انقلاب می‌تواند بحثی درازدامن و بی‌پایان باشد، چرا که نمی‌توان حد و مرزی برای تعریف نشانه‌ها و همچنین حضور آن‌ها در این خیابان گذاشت. علاوه بر نشانه‌های ثابتی همچون نام کوچه‌ها و دیگر فضاهای شهری و همچنین گرافیتی‌ها و دیوارنگاره‌ها، در این خیابان با حجم انبوهی از نشانه‌های سیال مواجهیم. نشانه‌هایی که در چند لحظه ظاهر می‌شوند و ناپدید می‌شوند. نشانه‌هایی که به عابران پیاده‌ی این خیابان و به اتوموبیل‌های در حرکت چسبیده‌اند. درواقع می‌توان عابران و اتوموبیل‌ها را بنا بر اظهارات...

دفتر مطالعات اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران در نظر دارد به منظور تحقق اهداف و برنامه های معاونت   امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران و تعامل و همکاری با صاحبنظران و پژوهشگران فعال در حوزه های اجتماعی و فرهنگی شهر، پژوهش های مورد نیاز خود را از طریق فراخوان واگذار نماید؛ لذا بدینوسیله فهرست عناوین پژوهشی مورد نیاز اعلام و از کلیه علاقمندان واجد شرایط اعم از پژوهشگران حقیقی و حقوقی دعوت به همکاری میشود. علاقمندان میتوانند پس از انتخاب عنوان پژوهشی ذکرشده ، نسبت به تکمیل فرم پروپوزال با توجه به RFP ارائه شده، اقدام نموده و در قالب لوح فشرده در دو فرمت Word وPDF و همچنین نسخه مکتوب(Hard copy)به نشانی: تهران، خیابان شهید گمنام، ابتدای بزرگراه کردستان، معاونت امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران، طبقه چهام، دبیرخانه دفتر مطالعات اجتماعی و فرهنگی تحویل و ثبت گردد.   نکات مهم : ·       داشتن حداقل مدرک کارشناسی ارشد و بالاتر برای مجری طرح ·       مرتبط...

  این یادداشت به معرفی کتاب «تهران، پایتخت دویست ساله»* اختصاص دارد. این کتاب ترجمه‌مجموعه‌مقالاتی است که به سال ۱۹۸۹ در همایشی که «مرکز ملی پژوهش‌های علمی فرانسه» با همکاری «انجمن ایران‌شناسی فرانسه در ایران» برگذار کرد، ارائه شدند و انتشار کتاب به زبان فرانسه زیر نظر شهریار عدل و برنار اورکاد انجام شده است. این مقاله‌ها موضوعات بسیار متفاوتی را درباره شهر تهران بررسی می‌کنند. گستره این موضوعات بسیار متنوع است، ‌به‌طوری که تاریخ شهر پیش از قاجار،‌ویژگی‌های زندگی شهری در دوران قاجار،‌دگرگونی کالبد شهر در دوره رضا‌خان، دلالت‌های سیاسی روند‌های توسعه شهر در دوران پهلوی دوم و تحلیل‌های جمعیت‌شناختی و بررسی الگو‌های توسعه شهر تا نیمه دهه ۶۰ شمسی را در برمی‌گیرد. کتاب شامل سه بخش «شهر شاه پایتخت کشور»،‌ «دولت و تهران» و «تهرانی‌ها در پایتختشان» است که در ادامه مرور مختصری بر هر‌یک ارائه می‌شود: ۱- شهر شاه پایتخت کشور: مقاله‌های این بخش از منظری تاریخی...

رعنا توتونچی- ریحانه رنجکش کافه ها از جمله فضاهایی هستند که می توان با بررسی آنها میان اندیشه تاریخی، معماری، حوزه اجتماعی و فلسفی جامعه در یک زمان خاص پیوند ایجاد کرد. کافه ها بخشی از زندگی شهری اند، محیطی که می توان با بررسی آن به کشف زندگی اجتماعی پرداخت. کافه، یعنی آن نوع فضای عمومی که احتمالا ورژن های ابتدایی آن را می توان از حدود دهه ی 30 خورشیدی در شهرهای بزرگ ایران سراغ کرد، توسعه مدرن یا روزآمد قهوه خانه های سنتی ایرانیست. توسعه، یعنی کافه، قهوه خانه سنتی را ارتقا داده و تصحیح و تکمیل کرده است. کافه، اقشار بیش تری از مردم را به خود راه می دهد؛ تابوها شکسته می شود، زن ها که تقریبا جایی در قهوه خانه سنتی نداشتند، بالاخره به کافه ها می آیند و اقشار فرهیخته تر مردم هم در کافه ها حضور می یابند. 90 سال قبل، در...

آرمان- آرزو ضیایی: شهرهای توسعه‌یافته ناموزون پر از هرج‌و‌مرج، ترافیک، آلودگی هوا و هزاران مشکل ریز و درشت دیگر هستند. اینها تمام آن چیزهایی هستند که در سال‌های اخیر از کلانشهرهای کشورمان ساخته‌ایم. شهرهایی که به وجود آسمان‌خراش در آنها بیش از هویت‌شهری و تاریخی‌شان فکر شده و اکنون نتیجه کار مدیران شهری در کلانشهرها اسفناک است. ساکنان این شهرها هر روز و هر ساعت از مشکلات فوق‌الذکر گلایه‌مندند و مسئولان نیز تنها قادرند به آنها وعده‌های بلندمدت به منظور اصلاح امور بدهند. دلایل این همه نابسامانی و هرج و مرج در این شهرها چیست؟ آیا هنوز می‌توان برای نجات آنها کاری کرد؟ برای پاسخ به این سوالات و سوالات متعدد دیگر به سراغ ناصر فکوهی، استاد انسان‌شناسی فرهنگی رفتیم. در ادامه مشروح این گفت‌و‌گو را می‌خوانید. به اعتقاد شما چه مسائلی هویت شهری را دستخوش تغییر می‌کند و مسائل تاثیرگذار بر هویت شهری چه هستند؟ - این عوامل بسیار...

کتاب «قصۀ شهر» روایتی است از آن چه میان سال های 1299 تا 1332 هجری شمسی بر تهران گذشته است؛ مدرنیته ای که از دوران قاجار در ایران آغاز شد و مدرنیسمی که در دورۀ پهلوی تکوین یافت، تحولاتی را هم در عرصه شهر و هم در جریان ادبی ایران رقم زد. این دگرگونی های ساختاری در حوزه ادبیات و شهر با یکدیگر همسو بودند، دگوگونی هایی که ریشه در تحولات فکری دوره مشروطه و تغییرات اجتماعی و اقتصادی جامعه داشت، و در دوره پهلوی همراه با رویکرد انقطاع از گذشته و در قالب مکتب مدرنیسم رخ نمود؛ تحولاتی که چهره شهر و نیز ادبیات معاصر ایران را رنگ دیگری بخشید و این دو را از آن چه بودند، متمایز کرد. قصه به معنای سرگذشت و حکایت است (فرهنگ معین) و قصۀ شهر روایت سرگذشتی است که بر آن رفته؛ شهر خود نیز به مثابۀ قصه است. سید محسن حبیبی...

با گذشت زمان و گسترش اجتماعات توسعه یافته، مشکلات و ابعاد مخرب توسعه یافته هم در کشورهای توسعه یافته و هم در کشورهای در حال توسعه و جهان سوم آشکارتر شد. ویرانی طبیعت، افزایش آلودگی های زیست محیطی، تداوم فقر و نابرابری های اجتماعی، شیوع فساد و ....از کارکردهای پنهان توسعه در کشورهای توسعه یافته به شمار آمده است. اما در کشورهای در حال توسعه، بعد از تلاش ها و صرف میلیاردها واحد پول ملی، گذشت زمان نشان داد که بسیاری از این کشورها نه تنها به توسعه دست نیافتند بلکه در وضعیت نابسامانی و پریشانی فرهنگی و سردرگمی سیاسی قرار گرفتند.البته فرایند شکست توسعه در کشورهای مختلف می تواند متفاوت باشد، مانند فقدان دولت کارآمد، عدم انباشت سرمایه ، عدم وجود نیروی انسانی و...اما آنچه به عنوان وجه مشترک در اکثر قریب به اتفاق این کشورها به عنوان عامل و دلیل اساسی می تواند مطرح باشد، این است که...