هانیه کرمیان  در سینما گلستان امین رفسنجان... پنج سال دوری از خانه وشهر،بالطبع عواقب و نتایجی دارد جدای از تفاوت­ها و تغییراتی که بر اثر تجربه­ی محیطی متفاوت در فرد حادث می­شود و آن شخص دیگر مثل سابق نیست،تحمل مکان و چارچوبی که در فواصل زمانی طولانی مدت و هرچند ماه یک بار تجربه می­شود،بسیار سخت و طاقت فرسا است.محیطی که به مراتب چه در خانه و چه در شهر محدودیت و نظارت بیشتری را بر فرد اعمال می­کند،امکانات زیادی را از جمله استقلال نسبی در خوابگاه و زندگی در یک شهر بزرگ آن هم به تنهایی،قدم زدن و پرسه زدن­های بی پروا در خیابان­های شهر از فرد گرفته و او محبوس شده و آشفته در داخل یک ساختار کوچک دور باطل می­زند.بیرون زدن از فضای خانه با اینکه شبیه به آن تجربه­ی پنج ساله نیست اما باز هم حداقل توهم آزادی عمل را در فرد ایجاد می­کند. گلستان امین،یکی...

  گزارشی از نشست 165 یکشنبه‌های انسان‌شناسی و فرهنگ پیشینه شهری در جهان به پنج‌هزار سال پیش از میلاد و منطقه بین‌النهرین می‌رسد و شهرها از همان ابتدا قالب قدرت سیاسی داشتند و بنابراین به نوعی «شهر دولت» (city state) بودند. بنابراین شهر همیشه نهادی سیاسی بوده است. اما این امر به نسبت اینکه در چه فرهنگی و چه مختصات جغرافیایی و تاریخی قرار داشته ایم تفاوت های زیادی داشته است. شهر در ایران نیز همواره یک «شهر سیاسی» بوده است و این در تبارشناسی واژه شهر که از «شاه» و «شهریار» می‌آید، نیز هست. همان‌گونه که واژه «پایتخت» به معنای نزدیک به تخت سلطنتی بوده بنابراین هرکجا شاه به عنوان شهر خود انتخاب می کرده «پای ِ تخت » او می‌شده است. اگر شهر ایرانی قرن پنجم پیش از میلاد (دوره هخامنشی) را با دولت-شهرهای یونانی همین دوران مقایسه کنیم، تا خدی می‌توانیم مشاهده کنیم که چطور در ایران...

  مهدیه محمدی  حریم مکانی: یکی از انواع حریم خصوصی مربوط به حریم مکانی است و به حريم خصوصي محيط پيرامونكه به بررسي حريم خصوصي در اماكن خصوصي و منازل افراد يعني مكان‌هايي كه درآنها تصور حريم خصوصي ممكن است مي‌پردازد. اماكن خصوصي طبق بند 2 ماده 2 لايحه حمايت از حريم خصوصي، اماكن متعلق به شخص يا اشخاص خصوصي يا در تصرف آنهاست كه ورود ديگران به آنها يا عر فا مجاز نيست يا مالك يا متصرف قانوني به نحو مشخصي در چهار چوب قانون، ورود ديگران به آن اماكن را ممنوع اعلام كرده است؛ مانند بخش‌هاي مشترك مجتمع‌هاي آپارتماني. منزل نيز به هر آنچه عرفا اطلاق منزل گردد گفته مي‌شود. یکی از حوزه های بسیار مهم که نمود مرزهای حریم خصوصی و عمومی است، فضای شهری است. چرا که در هر دو حریم عمومی و خصوصی توامان و در کنار هم در شهر وجود دارند و گاها تشخیص...

پیر سانسو برگردان ناصر فکوهی و زهره دودانگه   سکوی پشتی برای پایان دادن به این موضوع، باید به تصویر واپسینی اشاره کنیم که اصل و اساس مضمون مورد بررسی ما را تأیید خواهد کرد‌. موضوع ورود به شهر از سکوی پشتی قطار است که اغلب در روایت‌های مربوط به جنش مقاومت و رمان‌های پلیسی با آنها روبرو می‌شویم- و یکبار دیگر ما در پی آن خواهیم بود که نشان دهیم چگونه از امری استثنایی یا امری ادبی به یک انگیزش خیالین واقعی و به شیوه‌ای بکری در کشف شهر می‌رسیم. در مورد جنبش مقاومت، تصویر ما معنایی مضاعف می‌یابد: عضو یک گروه، با این روش، از همدستیِ کارکنان ایستگاه راه‌آهن یا «کارگران قطار» برخوردار می‌شد. و بدین ترتیب است که  بر جهانِ کار، بر ظاهر شدنِ خاموش طبقه‌ای از مردم، و بر رفاقت ]سیاسی[ که گاه بورژوا و کارگر را به هم نزدیک می‌کرد، تأکید وجود داشت. افزون بر...

شهرواندان قم می‌توانند سالیان سال در منطقه‌ای زندگی کنند، بی‌ آنکه راه‌شان به منطقه‌ای دیگر افتد حسن اجرایی دانش آموخته حوزه علمیه قم شهرهای امروز و حتی روستاها، روزبه‌روز تکه‌تکه‌تر می‌شوند و به کشورهایی می‌مانند که هر روز یک نقطه از آنها اعلام استقلال می‌کند و دیگر حاضر نیستند در کنار دیگری زندگی کنند. در جهان قدیم، انسان‌ها و واحد‌های انسانی، گرچه با مرزهایی اعتباری از هم جدا می‌شدند، در پیشه‌های متفاوت بودند، خاستگاه‌های متضاد داشتند و حتی به جنگ‌های خونین دست می‌زدند، اما بنیان‌های جامعه بر شکاف بنا نشده بود، یا شکاف‌ها چندان پررنگ و بنیان‌کن نبودند که درک متقابل انسان‌ها از یکدیگر را مانند دنیای امروز ناممکن کنند. شهر قم که تاریخچة بنیان آن را برخی به دوران ساسانیان و برخی دیگر به روزگار زندگی ابوموسی اشعری می‌رسانند، امروزه یکی از چندگانه‌ترین و پرشکاف‌ترین واحدهای انسانی است. آنچه امروز در قم می‌بینیم، نه حاصل رخدادی یک‌باره و نه...

  تصویر شهر در ادبیات (3) رمان اتحادیه ی ابلهان نوشته ی جان کِنِدی این که گفته می شود ساخت شهرها در جهان رو به توسعه است، ما را به فکر می برد تغییر کالبدی مکان زندگی انسان ها چه تاثیری در رویکرد فلسفی آنها ها در رابطه با زندگی روزمره شان می گذارد یا این که نظام سرمایه داری چقدر در تغییر مکان زندگی انسان ها در سراسر جهان نقش دارد. مطمئنا اگر نظام سرمایه داری به تغییر مکان زندگی انسان در سراسر جهان سرعت می بخشد خواه ناخواه رویکرد ذهنی افراد را هم آن گونه که به سودش هست، شکل می بخشد. در این بین نقش فردیت انسان در رابطه با شکل بخشیدن به مکان زندگیش در شهر و آگاه بودن به خواسته ها و اهداف زندگی روزمره اش چگونه تعیین می شود. زمان موضوع با اهمیتی است که مطمئنا در شهر و زندگی مدرن متفاوت از گذشته...

بهتر از بی‌قانونی! پرداختن به مباحث ساختارى يكى از اصول مهم در ساخت‌وسازهای كلان شهرى است كه نياز به كارشناسانى كلان نگر نيز دارد. يكى از معدود آشنايان به اين رشته دكتر «داريوش کاظم‌زاده صميمى» است . او حالا خود را نه‌تنها يك شهرساز، كه يك انسان گرفتار در چنبره معضلات شهرى چون تهران می‌داند و می‌شمارد...  -متولد۱۳۱۶خرمشهر   -فوق‌لیسانس معمارى از دانشكده هنرهاى زيبا دانشگاه تهران، ۱۳۴۳  -اولين دكتراى شهرسازى از دانشكده هنرهاى زيبا دانشگاه تهران، ۱۳۴۸  -كارشناس شهرسازى دفتر فنى وزارت كشور از ۱۳۴۳ تا ۱۳۵۳   -تهيه انواع طرح‌های هادى شهرى براى شهرهاى يزد، كرمان، سارى، خوانسار و…  -عضو هیئت‌علمی مؤسسه تحقيقات و برنامه‌ریزی علمى و آموزشى (وابسته به وزارت علوم) از سال ۱۳۵۳ تا ۱۳۶۰   -عضويت در گروه كالبدى وزارت علوم و آموزش عالى تا سال ۱۳۷۱ سال بازنشستگى  -تهيه ضوابط و معيارهاى ساختمان‌های آموزش عالى و…  -دو سال عضو هیئت ژورى رشته معمارى دانشگاه...

تصویر: لوزر- فرانسه   پیر سانسو برگردان ناصر فکوهی و زهره دودانگه همین موقعیت خود را دربارۀ راه‌های شهری نشان می‌دهد: برای توصیف مناسب آن‌ها، باید به بهترین شکل ممکن توصیفشان کرد. با مشخص کردن خطوط و شیارهای آن‌ها، ما به نمایش بیشترشان کمک می‌کنیم و نه آن‌که آن‌ها را در پسِ مسیر خطوطشان محفوظ داریم. مسئله یافتن راه‌های درونِ شهر نیست، بلکه مطالعه دربارۀ آن است که چگونه شهر، در همان حال که آن راه‌ها ادامه می‌یابند، خود را به تحقق می‌رساند. به همین دلیل است که ما اغلب به سراغ بیگانه می‌رویم، به سراغ امر ناشناخته، به سراغ فهم و خوانش در خلأ انسانی که به سبب نیاز و میلش پریشان است. ** ما می‌خواهیم تا جایی پیش برویم که به پدیده‌ای آغازین برسیم، ظاهراً پدیده‌ای آمیخته، اما در واقع اصیل و ساده. نه طبیعت، نه شهر، بلکه شهر به مثابۀ طبیعت: نه از سر دغدغه و تمایل...

سیاستگذاری و برنامه ریزی در جهانی آکنده از تفاوت ها ما در جهانی زندگی می کنیم آکنده از پیچیدگی ها و گوناگونی های دم افزون و در جهانی اینچنین، طراحی شهر برای جوامع چند فرهنگی چالش اصلی پیش روی برنامه ریزان است؛ جوامعی که نظام های حقوقی و دولتی شان اغلب نه توان این کار را دارند و نه تجهیزاتش را. در جهان غرب، چهارچوب رسمی برنامه ریزی متاثر از درک خاصی از دموکراسی  است؛ درکی که حاکمیت را از آن اکثریت دانسته و در عمل، حق متفاوت بودن را محو می سازد، خاصه آن که اکثریت لب به سخن می گشایند. البته قواعد و ارزش های فرهنگ مسلط صرفاً در چهارچوب های قانونی وضع شده برای برنامه ریزان جای نگرفته اند، بلکه این ارزش ها در نگرش، رفتار و شیوه های عمل متخصصان برنامه ریزی نیز ریشه دوانده اند.  برنامه ریزی فضایی نقش مهمی در شکل دهی مکان ها...

گفتگو با دکتر محمدمنصور فلامکی 84 سال دارد و اگر چه در مشهد به دنیا آمده است، اما از کودکی در تهران بزرگ شده است. تحولات خانه­ ها و ساختمان­های تهران را در هفت دهه از زندگی­ اش با جزییات به یاد دارد، زیرا از ابتدا چهره شهر و شهرها برای او موضوع جست­و جو و تحصیل بوده است. تهران را خوب می­شناسد و برنامه­ ریزی­ های این شهر را دنبال کرده است. دکتر محمدمنصور فلامکی تنها چهره ماندگار معماری و شهرسازی، استاد دانشگاه تهران، مدیر موسسه فضا و پژوهشگر جدی حوزه معماری و مرمت ایران نیست، بلکه او یک شهروند تهران هم هست که امروز «فضای ساخته­ شده و سفت­ شده در تهران» را «در بدترین و بی­ انضباط ­ترین وضعیت» خود توصیف می­کند. متن کامل این گفت­و گو را در ادامه بخوانید.      + نسیم بیداری: تهران شهری است که در ابتدا یک قریه بوده و امروز به...

«شهر و سینما» مروری بر شهر در سینمای جهان و واکاوی تصویر تهران در سینمای داستانی ایران، حامد گوهری پور و غلامرضا لطیفی. انتشارات نگارستان اندیشه، 1397 در کتاب حاضر کوشیده شده تا پس از تبیین رابطۀ بین شهر و سینما، با واکاوی فیلم های سینمایی، شهر از زاویه ای جدید مورد بررسی قرار گیرد. درک این نکته که چه برداشتهایی از شهر وجود داشته و بازتاب آن در فیلم های سینمایی چگونه بوده است، برای جامعتر شدن مطالعات شهرشناسانه نه تنها لازم، بلکه ضروری است. بنابر این، ابتدایی ترین هدف این کتاب، پیش از وارد شده به بحث اصلی که تحلیل تصویرهای شهر تهران در فیلم های سینمایی ایرانی میباشد، شناخت رابطه ای است که در طول سینما بین این صنعت- رسانۀ هنری و شهر وجود داشته و همچنان ادامه دارد. رابطه ای که به موجب آن، زوایای گوناگون شهرهای مختلف جهان بر پرده سینمای کشورهای مختلف ظاهر گشته...

داستان بلند شب های روشن داستایوفسکی آیا شهر ابژه ای است، که برای شناخت آن باید از آن فاصله گرفت؟ و ما سوژه هایی هستیم که هر جور دلمان بخواهد با آن برای توصیفش با مفاهیم مان برخورد می کنیم؛ یا نه بر عکس، شهر ما را در خودش فرو می بلعد و به راحتی اجازه نمی دهد ما احساسات خود را در برابرش سر و سامان بدهیم و به هویت خاص خودمان دست پیدا کنیم. شاید از فراز یک کوه، یا وقتی سوار هواپیما شده باشید  شهرها را از بالا تماشا کرده باشید یا حتی عکس هایی  از فراز شهرها دیده باشید و در برابر عظمت شهر خودتان، و شهرهای دیگر، احساس پوچی به شما دست داده باشد؛ که شما در برابر این هیاهو هیچید، یا برعکس «بودن»  خود را  احساس کرده باشید و از خودتان پرسیده باشید با این «بودن» چه باید کرد؟ و در آن لحظه حرکت...

ليلا عسگري شهر صورت فارسي شهر برگرفته از   xšaθra-« پادشاهي، سلطنت » اوستايي است،  كه در فارسي باستان به صورت xšaça- « پادشاهي، سلطنت» آمده است، چنانكه در تركيب با اسم  Artaxšaça  (اردشير ) ديده مي‌شود، مرکب از arta- «عدل، داد» + xšaça- «پادشاهی» به معنی « پادشاهی توأم باعدل و داد» (کنت171a).  به نظر نيبرگ ( 1382:141) واژة  xšaθra- در معاني قلمرو، محفل، عرصه و ميداني كه نيروي خدايي را آشكار مي‌كند بارها در اوستا آمده، در چنين مواردي واژه به معني « كشور» است. البته به نظر او )خشثره) xšaθra- نيروي سياسي را هم در بردارد چنانكه در تركيب هوخشثره « شهريار خوب » و دوش خشثره «شهريار بد و پليد » ديده مي‌شود  ولي در گاهان اين واژه بيشتر معني ديني دارد  تا سياسي مانند « در قلمرو نيروي تو، اي مزاده».  سنسکریت kṣatrá-، هندواروپایی *qpetro،( كنت:a 181)  ختني ksāra- «قدرت، قلمرو، حكومت» ؛ارمني ašxarh   «جهان» (...

تفکیک فضایی/ جنسیتی مبتنی بر خصوصی و عمومی که در آغاز دوره مدرنیسم و با شهری شدن و صنعتی شدن جوامع همراه بود، در دوره‌های متاخرتر با ورود زنان به حوزه عمومی در غالب کار، مصرف و گذران اوقات فراغت تا حدودی متزلزل شده است. کیفیت استفاده زنان از فضای عمومی شهری و حضور آنان در شهر از سوی سیاستگذاران شهری، فعالان حقوق زنان مورد مناقشه و مساله‌ای چالش برانگیز است که حوزه عمومی را به حوزه مورد نزاع بین دو جنسیت تبدیل کرده است. گرچه این منازعه کمابیش در همه جوامع در جریان است و اساسا مفهوم فضا، مفهومی سیاسی به شمار می‌رود، در جریان مقاومت هویت‌های ملی، محلی و دینی در برابر فرایند جهانی‌شدن ابعاد مفهومی دیگری نیز بر آن افزوده می‌شود. در جریان این مقاومت، شیوه‌های بازنمایی جنسیتی در فضای عمومی دارای کارکردهای نمادین هستند. به طور کلی تحقیقات نشان می‌دهند که گروه‌های ملی و قومی به...

شهرها مرکز اصلی تولید، مصرف و بازتولید هنجارها و هویت های مبتنی بر جنسیت هستند. در عین حال خود شهرها توسط تجسم جنسیتی و واقعیت اجتماعی فعالیت روزمره (در خانه، ملا عام و مسافرت) شکل می گیرند. این رابطه متقابل هنوز در انبوه کتاب های مربوط به شهرها، سیاست های اجتماعی شهری و توسعه شهری بطور گسترده توسط نویسندگان بیان نشده است.دلیل این امر این است که مفاهیم شهری، «جنسیت» ، «مادی» و «اجتماعی» معمولاً به صورت حوزه های مطالعاتی جدا از هم در نظر گرفته می شوند. در حالی که بیشتر کتاب های مقدماتی در زمینه مطالعات شهری، اکنون تمایز جنسیتی را در حوزه های مختلفی نظیر مسکن، حمل و نقل، اشتغال و مسئولیت های مربوط به مراقبت به رسمیت می شناسند، ولی ترکیب نظام مند مطالعات شهری و مطالعات جنسیتی به عنوان حوزه های تاثیرگذار بر یکدیگر، مدت ها است که مورد غفلت واقع شده است. هلن جارویس...

 بررسی میدان شهداء(شهرداری) شیراز به مثابه یک میدان از اجتماع گفتمان های قدرت پروژه پایانی درس انسان‌شناسی شهری استاد: دکتر ناصر فکوهی دانشجو: سعید اسلامی‌راد تمرکز برخی فضاهای مبتنی بر گفتمان های قدرت در کنار یکدیگر نوعی از سامان بخشی فضا است؛ بطوریکه دسترسی و قرارگیری این مکان ها در مجاورت هم نوعی محدوده مشخص سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و ... را شکل می دهند. میدان شهداء که در زبان روزمره افراد به میدان شهرداری نیز خوانده می شود یکی از مهم‌ترین میدان های شهری شیراز است که به دلیل مجاورت با دیگر فضاهای سیاسی و قدرت چه در گذشته با سازه‌های ارگ کریم خان زند و بازار وکیل و چه در زمان حال با وجود ساختمان دادگستری، ساختمان شهرداری و بانک های مرکزی از میادین پر ترافیک شهری است. این میدان، نام روزمره خود را از ساختمان شهرداری که در ضلع شمال غربی قرار دارد گرفته است. اکنون این میدان...