ارشیا کیوانفر تعریف و توصیف انسان از هستی خویش در جهان پیرامونش، فراتر از سطح نظری و فلسفی، اثری بنیادین بر نحوه کنش و واکنشهای انسانی دارد؛ بدیهی است که این تعریف نمی تواند بدون ارتباط با دوگانه خود/ دیگری باشد. فلاسفه و اندیشمندان بسیاری به پژوهش در حوزه نظری شناخت انسان از هستی خویش و در پی آن شناختش از هستی دیگران پرداخته اتد. فراتر از این، بازتاب این شناخت را می توان در حوزهای کاربردی تری همچون سیاست، زبان و گفتمان، هنر و ...نیز مشاهده کرد. فهرست ذیل بیانگر پاره ای از منابع و ماخذ مرتبط با این مفاهیم است. مشاهده متن کامل مأخذشناسی در فایل پیوست: references-in-self-and-others-studies

از میان متفکران و نظریه پردازان حوزه سواد، سیلویا اسکریبنر (Sylvia Scribner) و مایکل کول (Michael Cole)روان شناس اولین متفکرانی بودند که بر پایه مشاهده میدانی خود تلاش کردند که مواضع متفکران پیشین خود در خصوص ارتباط سواد کتبی با شناخت و پیامدهای شناختی آن را که عمدتا جنبه نظری داشت (گرنفل و همکاران 2014)، آزموده و به چالش بکشند. به این منظور آن ها مطالعات میدانی گسترده ای را در طی پنج سال (1974-1979) بر روی قبیله وای در لیبری انجام دادند و ما حصل پژوهش آن ها فهم ما را از فرآیندهای سواد برای همیشه متحول کرد و دریچه ای تازه ای به روی نظریات جدید سواد با در نظر گرفتن هم بافت جوامع انسانی گشود. یکی از مهم ترین نظریات تز سواد که فارل آن را به خوبی بیان می کند، این بود: «بازسازی شناخت از طریق خواندن و نوشتن فرآیندهای استدلال برتر را که در تفکر...

برگردان عاطفه اولیایی یکم: ارزش افزوده ـ ایزابل گارو به نظر ایرابل گارو، کتاب سرمایه مارکس «وحشتناک ترین موشکی بود که بر فرق بورژوازی فرود آمد.» در این فشرده وی در باره روند تولید ارزش افزوده می نویسد. با عاریه گرفتن از میادین مختلف علمی همچو اقتصاد، جامعه شناسی، فلسفه و سیاست، و در ادامه راه آدام اسمیت [ (۱۷۹۰ ـ ۱۷۲۹) : اقتصاد و فلسفه اسکاتلند]، دیوید ریکاردو ( ۱۷۷۲ـ ۱۷۲۳) اقتصاد دان انگلیسی، جان استوارت میلز ( ۱۸۷۳ ـ ۱۸۰۶) فیلسوف و اقنصاد دان انگلیسی، مارکس، در کتاب سرمایه، به نقد اقتصاد سرمایه داری می پردازد. این مطالعه در باره ساختار اقتصادی جامعه سرمایه جنبه ای عملی نیر برای مارکس دارد. فرای تفسیر دنیا ، هدف مارکس تغییر آن توسط انقلابی اجتماعی و رادیکال است. شاهد تلاقی پژوهش علمی و کنشگری که ویژگی این کتاب ناکامل است ( فقط جلد اول سرمایه توسط شخص مارکس در سال ۱۸۶۷...

شیوا علینقیان مرنیسی، فاطمه ( 1940) Fatima Mernissi فاطمه مرنیسی از کنشگران حوزه¬ی زنان و جامعه¬شناس فمینسیت است که در سال 1940 در مراکش به دنیا آمد. او دکترای خود را در رشته¬ی علوم سیاسی از دانشگاه سوربن گرفت. او به دلیل توجه به دین اسلام و نقش فعالانه¬ی زنان در آن دین از چهره¬های شاخص فمینسیم اسلامی به حساب می¬آید. مرنیسی از صاحبنظران مهمی است که هرمنوتیک دینی را به مطالعات زنان در جوامع اسلامی وارد کرده و آن را برای زنان مسلمان رهایی بخش می¬داند. او بسیاری از پیش فرض¬های عمده¬ درباره¬ی جایگاه زن در اسلام را به چالش کشیده و مشخصا قوانین حجاب، ارث و چندهمسری و ... را ناشی از قرائت¬های مردانه از متون مقدس می¬داند. مرنیسی در کتاب تاثیرگذار خود "زنان پرده نشین و نخبگان جوشن پوش " در تلاش است تا برداشتی نوین از حقوق زن در اسلام را ارائه ¬کند و به نقش...

فریدن، بتی (1921-2006)  Freidan, Betty بتی فریدن نویسنده¬ی آمریکایی، فعال حقوق زنان، و چهره¬ای تاثیرگذار در جنبش زنان در ایالات متحده بود. کتاب مهم و تاثیرگذار او با عنوان "رازوری زنانه " (1963) همزمان با گسترش موج دوم فمینسین در ایالات متحده به چاپ رسید که نقشی تعیین کننده در آگاه¬سازی زنان و افزایش مطالبات اجتماعی آنان در جامعه ی آمریکا داشت. او در کتاب خود به رابطه ی نقش مادری و نقش حرفه ای زنان پرداخت و اسطوره¬ی "زنان خانه¬دار خوشبخت" را به چالش کشید. او در این کتاب از مشکلی سخن گفت که نامی نداشت و کسی نمی¬دانست که دقیقا چیست و چه ماهیتی دارد اما همه وجودش را تایید می¬کردند. او وضعیت زنان مرفه و حومه نشین آمریکایی که صرفا مسئولیت خانه-داری و نگه¬داری کودکان را داشتند، را کاوید و مسئله¬ی عدم رضایت و آشفتگی¬های ذهنی که بسیاری از آنان دچارش شده بودند را دریافت و این...

 دووبوار، سیمون (1908-1986)                                        Beauvoir, De Simone     سیمون دوبووآر فیلسوف، نویسنده¬ی اگزیستانسیالیست و فمینیست در سال 1908 در خانواده¬ای بورژوا در پاریس زاده شد. او در دانشگاه سوربن به تحصیل فلسفه پرداخت و ارتباط نزدیکی با ژان پل سارتر داشت. او به علت اندیشه¬های آزادی¬بخش خود در حوزه¬ی جنسیت و ترکیب آن با کنشگری اجتماعی و اکتیویسم، از سال 1968 به عنوان مادر فمینسیم شناخته می¬شود. او نویسنده¬ی مانیفست 343 بود. این بیانیه زنان فرانسوی به سقط جنین –که در آن زمان در فرانسه غیرقانونی بود- اقرار کرده و خواستار واگذاری حق تصمیم¬گیری به خودشان شده بودند (بیر، 1990). اما تاثیر دوبوار در مطالعات جنسیت به اینجا محدود نمی¬شود. کتاب مهم او با نام "جنس دوم" (1949) بدون شک از مهمترین و ماندگارترین متون فمینسیتی است چراکه بسیاری مفصل بندی مفهوم جنسیت را مدیون این اثر دانسته¬اند. بحث¬های دوبوار، راه¬هایی که تفاوت¬های جنسیتی از طریق آنها منجر به ایجاد سلسله...

امين حامي‌خواه نئوفرماليسم در نظريه فيلم که غالباً با چهره‌هايي چون ديويد بوردول، نوئل کرول و کنت استايگر شناخته مي‌شود براي دانشجويان سينما در ايران به‌ويژه در فيگور ديويد بوردول، به دليل اهميت مبالغه‌آميزي که کتاب‌هايش به‌عنوان منابع کنکور سينما! پيدا کرده؛ قابل بازيابي است. اما به‌مانند همه‌ي فقدان‌ها و کسالت‌هاي فکري مشابه در اين سرزمين، جريان نئوفرماليسم نيز مورد تبيين و بازانديشي عميق قرار نگرفته ‌است. در اين نوشته مي‌کوشم مشکلات و محدوديت‌هاي نظري نئوفرماليسم را به مثابه نقيصه‌هاي آن بيان کنم. از اواخر دهه‌ي 60 کريستين متز، نظريه‌ي نشانه‌شناسانه و روانکاوانه را به مثابه کلان نظريه در نظريه‌ي فيلم نويد مي‌دهد. دهه‌ي 60 دوران طلايي نقد فيلم است؛ نقد در تنشي انضمامي، متعين و با بدنه‌ي اصلي سينما در ارتباط است. چنان‌که جدال قلمي دو منتقد مهم اين دوران: پالين کيل و اندرو ساريس به چاپ‌هاي فراوان در مجلات مي‌انجاميد. جامعه‌ي ملتهب سياسي به نقد فيلم امکان رشد...

  نویسنده: اوموت اوزکریملی مترجم: محمدعلی قاسمی انتشارات: موسسه مطالعات ملی چاپ یکم: 1383 تیراژ: 2000 نسخه تعداد صفحات: 296 ناسیونالیسم: ملیت یا ملی گرایی افراطی، ملت‌گرایی، استقلال طلبی گروهی از مردم با توجه به اشتراک در زبان، تاریخ، نژاد، منشا و .... که آرمانشان تشکیل دولت مستقل است.( فرهنگ واژه آکسفورد و لانگ‌من) عشق به میهن و اعتماد به برتر بودنش ازهر کشور دیگر. ( فرهنگ واژه آکسفورد و لانگ‌من) حس وفاداری و داشتن شور و اشتیاق به مظاهر ملی( نژاد، زبان، سنت‌ها، عادت‌ها، فرهنگ، ارزش‌های اجتماعی و اخلاقی، آب و خاگ و نمونه‌های آن) و نازیدن به آن را گویند، معمولا در این مرام هرملتی خود را برتر می‌‍داند و نژاد و فرهنگ وهنر و ادب و زبان و دیگر نهادهای خود را از دیگر ملت‌‌ها متمایز و با ارزش تر می‌شمارد، حس ناسیونالیستی افراطی هیتلر را واداشت که مدعی گردد نژاد مردم آلمان به تمامی ملت‌های جهان...

مارسی بریک دانن برگردان مرجان یشایایی مقدمه انسان‌شناسی یهودیان مشتمل بر سنت خردگرایانه مطالعات انسان‌شناسی یهودیان و نتیجه آن مجموعه و نمادی از رفتارها، زبان و رسم‌های سوژه‌های متفاوت و پراکنده مورد بررسی است. انسان‌شناسانی که یهودیان را مطالعه می‌کنند، غالبا با این موضوع وارد گفتگو می‌شوند که مطالعات یهودی چگونه مرزها، روش‌ها و اقدامات مربوط به این رشته را پذیرفته‌اند. در  در اروپا، اسرائیل یا مثلا آرژانتین، جامعه‌شناسی و انسان‌شناسی در مجموعه یک دپارتمان زیر چتر گسترده «علوم اجتماعی» تعریف می‌شوند. به همین ترتیب، مطالعات انسان‌شناسی یهودیان تحت عنوان‌های متفاوت رشته‌ای قرار می‌گیرند که ازجمله آنها می‌توان قوم‌شناسی، زبان‌شناسی، جامعه‌شناسی و مطالعات فرهنگی را نام برد. موضوع مرکزی دیگر در مطالعات انسان‌شناسی یهودیان آن است که یهویت به خودی خود چه معنایی دارد، با چه چیز در تعارض است و چگونه می‌توان درباره آن گفتگو کرد، چگونه تحول می‌یابد یا منتقل می‌شود. انسان‌شناسی یهودیان لزوما باید با این پرسش...

مقدمه در این قسمت نظریه‌پردازان و بنیان‌گذاران مطرح در حوزه انسان‌شناسی شناختی معرفی شده‌اند. روال کار برآن است که در هر مدخل مختصری از سیر زندگی علمی و تحصیلی نظریه‌پرداز آمده است، و در ادامه نظریه‌های مطرح و مشارکتی که اندیشمند مورد نظر در پیشرفت انسان‌شناسی شناختی به‌عنوان یک رشته علمی داشته توضیح داده‌ شده است و در نهایت کتاب‌ها و آثار مطرح وی معرفی شده‌اند.   در مورد روند انتخاب اندیشمندان اساساً از کتاب سیری در تکوین انسان‌شناسی شناختی(1995) نوشته روی دندراده استفاده شده است. این کتاب از آنجا که به اذعان بسیاری از اندیشمندان حوزه، به‌طور جامعی تکوین انسان‌شناسی شناختی را مورد بررسی قرار داده است، به معرفی چهره‌های پیشرو، و آثاری که در شکل‌گیری این حوزه از علم تاثیرگذار بوده‌اند پرداخته است. از این رو به پیروی از این کتاب اندیشمندان به‌ترتیب تقدم و تاخری که در حضور در عرضه این علم داشته‌اند در این مجال معرفی...

بخش دوم در بخش نخست مقاله‌ی حاضر مروری بر خاستگاه‌های شکل‌گیری تحلیل انتقادی گفتمان داشتیم و از میان مفاهیم بنیادین این جریان فکری، به مفهوم گفتمان و تعاریف متفاوت آن پرداختیم. در این بخش بحث را با پرداخت به سه مفهوم قدرت، ایدئولوِژی و انتقادی پی خواهیم گرفت. مفهوم قدرت نیز یکی دیگر از بنیان‌های فکری تحلیل انتقادی گفتمان را تشکیل داده است. مفهوم قدرت همچون مفهوم گفتمان، در مباحث تحلیل‌گران انتقادی گفتمان، با رویکردهای متفاوتی مورد بحث بوده است. در ارائه تعاریف قدرت نیز بهتر می‌دانیم بحث را از تعریف فوکویی این مفهوم آغاز کنیم و تفاوت این تعریف را با تعریف رایج‌تر قدرت به بحث بگذاریم و سپس این تفاوت‌ها را در مباحث تحلیل انتقادی گفتمان پی‌بگیریم. تعریف فوکویی قدرت، در تقابل با تعریف رایجی قرار دارد که در آن قدرت به‌مثابه‌ی دارایی تلقی می‌شود که می‌توان آن را به‌دست آورد یا از دست داد. از سوی دیگر...

هفته گذشته یادداشتی با عنوان «ما ایرانی ها نمی خوانیم: سواد و خواندن» منتشر شد که فقدان مطالعه در جامعه را از دیدگاه خواندن و سواد مورد بررسی قرار داده و فهرست وار مسائل مرتبط با آن را در قالب مفاهیمی چون حافظه شفاهی/مکتوب، چالش فرهنگ مطالعه، سواد خواندن و عقل ارتباطی/سواد اطلاعاتی ارائه کرده بود. با توجه به این که «سواد» مفهومی چند بعدی است، و «ما ایرانی ها نمی خوانیم» به درستی گستردگی و عمق این ابعاد را متذکر شده، به نظر می رسد که در پرداختن به تمامی این ابعاد، بیشتر به تعریف «سواد به مثابه مهارت های شناختی» که در تقسیم بندی های مدل های سواد در طبقه بندی مدل مستقل (استریت 1995، 2013) قرار می گیرد، بسنده کرده است. در یادداشت پیش رو، من سعی دارم تا در خلال معرفی دو مدل بنیادی (مدل مستقل (autonomous)و ایدئولوژیک (ideological)) به دیگر جنبه های دیدگاه های مبتنی...

  توضیح تصویر: «چایخانه» نقاشی آوانگارد روسی، هنر شرقی اثر گایدونکویچ (1925)   آوازه‌گران و کارشناسان در خدمت حزب و دولت فرمان 23 ژانویة 1918 مبنی بر جدایی دین و دولت و جدایی نهادهای آموزشی از کلیسا، دولت نوبنیاد شوروی را دولتی غیردینی دانست، دین را امری خصوصی شمرد و آموزش باورهای دینی را منع کرد. از دهة 1920 تا میانة دهة 1980 سیاست دولت شوروی در قبال اهل دین بین سرکوب و تساهل در نوسان بود. ولادیمیر بوبرو نیکوف (V. Bobrovnikov)، پژوهشگر ارشد مؤسسة مطالعات شرقی فرهنگستان علوم روسیه در مقالة خود در کتاب میراث مطالعات شرقی شوروی به بررسی کردوکار دو سازمان عمدة دین‌ستیز در تاریخ شوروی و سهم و نقش شرق‌شناسان در این دو سازمان پرداخته است. بوبرو نیکوف دو مرحله را در تاریخ کارزارهای ضدّدینی باز می‌شناسد. دوران پس از انقلاب اکتبر تا دهة 1950 که در تاریخ‌نگاری رسمی شوروی دورة «ساختمان سوسیالیسم» نامیده می‌شد و...

توضیح تصویر: وولف، اثر راجر فرای 1927 چه کسی از ویرجینیا وولف می‌ترسدِ ادوارد البی مرا به یاد داستان درِ باز {The open window} اثر داستان نویس شهیر انگلیسی هکتور مانرو {Hector Hugh Munro} ملقب به ساکی {Saki} می اندازد آنجا که قدرت گفتمان و تاثیر محسوس و شگفت‌آورش بر شنوندگان انکارناپذیر است. ترجمه فارسی درباز را سالها پیش در یکی از شماره‌های جریده‌ی وزین کیان {سال دهم، شماره‌ی 54}به قلم مترجم توانا آقای هومن پناهنده خوانده بودم. در انتهای آن ترجمه‌ی شیوا و دلنشین، مترجم، داستان را علاوه بر وجوه ارزشمند ادبی‌اش واجد مضمونی فلسفی نیز دانسته که همانا عبارت است از آفرینش حقیقت در بستر روایت {narrative} که «در ابتدا کلمه بود و کلمه نزد خدا بود و کلمه خدا بود». در تئوری ساختن‌گراییِ اجتماعی {social constructionism}، تمامیِ حقیقت با احاله‌ای جسورانه، به پدیده‌ی گفتمان {discourse} فروکاسته شده تا آنجاکه از این تئوری ابزاری ارزشمند ساخته می‌شود برای...

   در اتحاد جماهیر شوروی مطالعات شرقی یا شرق‌شناسی (Orientology) پهنه‌های وسیعی از علوم انسانی را دربر می‌گرفت. به‌جز مراکز مطالعات شرقی مسکو و لنینگراد، مؤسسه‌های مطالعات شرقی در پایتخت‌های پنج جمهوری آسیای میانه و قفقاز (تاشکند، دوشنبه، باکو، ایروان و تفلیس) نیز فعالیت داشتند. بین این مراکز تقسیم کار مشخصی برقرار بود.  مطالعات شرقی در مسکو جنبة سیاسی، دیپلماتیک و اطلاعاتی و در لنینگراد سرشتی تاریخی، زبان‌شناختی و دانشورانه داشت. مؤسسه‌های مطالعات شرقی جمهوری‌ها نیز هر یک به پهنه‌های پژوهشی خاصی دلبستگی داشتند ولی سمت و سوی عمدة پژوهش‌ها مسائل محلی و تاریخ و فرهنگ کشورهای همسایه بود. پژوهشگران شوروی نوشته‌های فراوانی دربارة پیدایی و رشد مطالعات شرقی در آن کشور منتشر کردند. بیشتر این نوشته‌ها لحنی خودستایانه داشتند که با بزرگداشت دستاوردهای شرق‌شناسان شوروی از دیدگاهی ایدئولوژیک، کمبودها و کژتابی‌های آن را نادیده  می‌گرفتند. پس از فروپاشی اتحادجماهیرشوروی در سال 1991، بازنگری سنجشگرانة میراث شرق‌شناسی شوروی در پی...

  تصویر: طلال اسد. زندگی نامه انسان‌شناسان بزرگ می‌تواند در فهم رویکردهای روشی، هستی شناسانه و معرفتی آنها و نیز شناخت بهتر ایده‌ها و آثار این متفکران موثر باشد. ما در این یادداشت تلاش نموده ایم تاریخ تولد و زیست و آثار متفکرین برجسته در حوزه انسان‌شناسی دین را ذکر و معرفی نموده و سپس ایده های عمده این افراد را مورد اشاره قرار دهیم.        سِر ادوارد بارنت تایلور 1832-1917 آثار عمده: فرهنگ بدوی (1871) آناهیواک: مکزیک و مکزیکی ها از دوران کهن تاکنون پژوهش هایی در تاریخ اولیه نوع بشر و ایجاد تمدن تایلور متولد خانواده‌ای مذهبی در شهر لندن بود و خانواده وی به فرقه کویکر متعلق بود.  همین امر منجر به تحصیل او در مدارس دینی خاص این فرقه شد. تایلور هرگز پا به میدان تحقیق انسان شناسی نگذشت اما در طی سفر درمانی که  به مناطق گرمسیری آمریکا داشت تحت تاثیر زندگی بومیان...

بنیامین انصاری نسب     نشانه های هویت جمعی در  فیلم  بدون توقف به دلیل ساختار هیجانی آن کمتر به چشم مخاطب می آید که نشان از زیرکی سازندگان آن می دهد اما باز شاهد هستیم که در نگاه مسالمت آمیز به مسلمانان نیزخود را برتر و نجات دهنده مانند بیشتر فیلم های هالیوودی که قهرمان پرور است نشان می دهند. بدون توقف (Non-Stop) فیلمی اکشن-رمز آلود، به کارگردانی جاومه کولته سِرا است . از ستارگان این فیلم می‌توان به لیام نیسون و جولیان مور اشاره کرد. این فیلم ۲۸ فوریه ۲۰۱۴ در ایالات متحده آمریکا به نمایش درآمد. خلاصه داستان: بیل مارکس (نیسون) یک مارشال نیروی هوایی فدرال ورشکسته و الکلی است که زندگی اش در حال فروپاشیدن است. بیل در آخرین سفر هوایی اش به مقصد لندن بر فراز اقیانوس اطلس با موقعیتی تروریستی مواجه می‌شود. شخصی بی نام از طریق ایمیل به او پیامی می‌فرستد و در آن تهدید می‌کند...