




بهروز امینی گر ز جـغرافی پُرسی، به تو بنـماید راسـت عرض و طول و جهت و مردم هر شهر و دیار «ملکالشّعراء بهار» «جغرافیا» (Geographia)، واژهای یونانی و مرکّب از دو بخش Geo به معنای «زمین» و Graphia به معنای «ترسیم» است. از این روی میتوان جغرافیا را دانشِ ترسیم، تشریح و توصیف زمین دانست. این کلمه را مارینوس صوری (ف:130م) و بطلمیوس (ف:167م) برای عنوان کتابهای خود در این باب به کار بردند و بعدها نیز همین واژه به صورتهای «جائوغرافیا» و «جاوغرافیا» در میان برخی دانشمندان عربیزبان روایی یافت. دانشمندان جهان اسلام مانند خوارزمی ، ابنحوقل و دیگران، برگردانی لغوی از واژۀ جغرافیا را با نام «صورتالأرض» (سیمای زمین) برگزیدند. اما واژۀ جغرافیا به هیچروی معرّف دیرینگیِ علم شناخت زمین و مناطق آن نیست. سدهها پیش از آنکه مارینوس و بطلمیوس اقدام به نگارش مطالبی در این باب نمایند، سنّت شناخت سیمای زمین و وصف...