روزی که آموختیم در گلستان باهم حرف بزنیم، در ایران هم خواهیم توانست گفتوگوی «مسئله» با احسان مکتبی / رضا هرندی احسان مکتبی، پژوهشگر و روزنامه‌نگار ساکن شهر گرگان است. وی دکتری علوم سیاسی از دانشگاه آزاد تهران است. علاوه بر تالیف چند کتاب و صاحب امتیازی دو روزنامه با 17 سال سابقۀ انتشار، مدیریت پژوهش ادارۀ فرهنگ و ارشاد استان گلستان و عضویت در شورای فرهنگ عمومی و انجمن کتابخانه عمومی استان، جزیی از سوابق اوست. با احسان مکتبی، دربارۀ وضعیت فرهنگ، رسانه‌ها و جراید در استان گلستان به گفت‌وگو نشسته‌ایم. ● فضای کلی فرهنگی استان گلستان را چگونه ارزیابی می کنید؟ اگر نگاه مرا نسبت به برخی از مسائل بخواهید، می‌توانم پاسخ بدهم؛ اما تا زمانی که این مسائل مبتنی بر اسناد کمی و علمی نباشد قابل استناد نیست. آخرین پژوهش فرهنگ عمومی در استان برای 14 سال پیش، یعنی اواخر چهار سال ابتدایی دوران ریاست جمهوری آقای...

پیش‏گفتار مردمانی که به نام یزیدی‏ها (به کردی: اِیزدی) شناخته میشوند، در پهنة جغرافیایی وسیعی از شمال عراق و سوریه گرفته تا شرق ترکیه، ارمنستان و گرجستان گسترده شده اند و معمولاً یکـجانشین هستند، گرچه به قبایل کوچ‏رو متعددی هم تقسیم شدهاند. اگربخواهیم دقیقتر بگوییم، یزیدیها امروزه در ناحیة شیخان عراق، شمال غرب موصل، و جبل سنجار (چیَه شنگاله)، غرب موصل؛ در سیروج، بیرجک، کِلِس، آفرین، عامودا، قمیشلی در سوریه؛ در ایروان و نواحی آراگاتسوتن، آرتاشات و تالیندر ارمنستان، در تفلیس گرجستان؛ در سرزمین کراسنودارو برخی نواحی دیگر در روسیه؛ در اروپای غربی، مشخصاً آلمان. تقریباً تمامی جمعیت یزیدی ترکیه که پیش از این در اقامتگاههای کوچک و محدود در مراکز روستایی طور‌عبدین، نصیبین، دیاربکر، موش، ساسون، بتلیس، و کرانة بالادست رود فرات زندگی میکردند، به سوریه یا آلمان و سایر کشورهای اروپای غربی مهاجرت کردند. ظهور جوامع یزیدی در روسیه نتیجة مهاجرت اقتصادی از ارمنستان و گرجستان در دهة...

  پایان ماه رمضان و روز اول ماه شوال درهر سال، یکی از مهم‌ترین جشن‌ها و اعیاد مسلمانان در کشورهای اسلامی برگزار می شود که در تقویم مناسبتها از آن به عنوان «عید فطر» یاد می شود.این عید از جمله اعیاد بسیار مهم محسوب می‌شود که معمولاً با تعطیلی رسمی و چند روزه همراه است و مسلمانان با توجه به فرهنگ و رسوم کشور خود به جشن و سرور و برگزاری مراسم خاص دینی و عرفی می پردازند. در این مختصر مروری کوتاه بر مطالب سفرنامه هایی که به نمودهایی از این عید در پهنه اجتماعی مردم پرداخته اند و نیز به چگونگی برگزاری این مراسم در کشورهای اسلامی پرداخته می شود. ابن بطوطه مشاهدات خود را از نماز عید در میان سیاهپوستان این طور می نویسد: «من دو عید اضحی و فطر را در مالی بودم، مردم به مصلی که نزدیک قصر سلطان واقع است می¬رفتند و جامه-های سفید...

"ناسیونالیسم نژادی در تاریخ معاصر ایران" عنوان کتابی است، که در سال جاری (1398 شمسی) توسط انتشارات گامِ نو به چاپ رسیده است. نویسنده ی این کتاب، عبدالرضا نواصری، پس از یک یادداشت و یک مقدمه، در سه فصل و یک نتیجه گیری، از تعریف "ملّت" و "ناسیونالیسم" آغازیده و تا "جریان فکری آریاپارت شروین باوند" رسیده و به گفتمان و گونه های ناسیونالیسم و چهار نسل ناسیونالیست های ایرانی پیش و پس از انقلاب اسلامی پرداخته است. در "نسل سوّم متفکران ناسیونالیسم نژادی در ایران"، نام های شاهرخ مسکوب، ذبیح الله صفا، عبدالحسین زرّین کوب، فریدون آدمیّت و شجاع الدین شفا به چشم می خورد. آنچه در نخستین صفحه ی کتاب، در بخش "یادداشت نویسنده" قابل تأمل برای همه ی خوانندگان است، این سخن نویسنده است: «بیان دیدگاه های ناسیونالیستی افراد ذکرشده در کتاب، به معنای نفی سایر وجوه و ابعاد مثبت آنان در حوزه های علمی، فرهنگی و...

کتاب سیاست‌ تطبیقی کرد در خاورمیانه، در نه مقاله به معرفی پویایی‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی کرد در خاورمیانه می‌پردازد. کتاب رویکرد تطبیقی را بکار می‌گیرد تا به مطالعه کارگزاران، ایده‌ها و منافعسیاسیشان بپردازد. کردها به عنوان یک گروه قومی و یک ملت در حال ساخت، همگون و یکدست نیستند، بلکه خاورمیانه کردی خانه گروه‌های رقابتی سیاسی، رهبری، ایدئولوژیکی و منافع متنوع است. اگرچه بسیاری از مطالعات حاضر بر کردها و روابطشان با دولت-ملت‌هایی که کردها در آنها زندگی می‌کنند متمرکز کرده‌اند، مطالعات اندکی وجود دارند که خاورمیانه کرد را در درون مباحث، منازعات و منافع خودشان با یک رویکرد تطبیقی در ایران، عراق، ترکیه و سوریه تحلیل کنند. کتاب حاضر پویایی‌های درون کردی را در بستر تاریخی قرارداده، سیاست تطبیقی را بر روابط بین‌الملل مقدم میداند. فهرست مطالب کتاب: بخش اول: عاملان 1 آرمانهای ایالت کردستان عراق و کارگزاران غیرکرد، مورد ترکمن‌ها امل اِلیف توگدار 2 احزاب سیاسی کرد...

«کاروان پیران» از جمله اشتراکات بین استان گلستان با منطقه پیرامونی‌اش است که می‌توان در راستای دیپلماسی فرهنگی از آن‌ها سود بُرد. رسول اسماعیل‌زادۀ دوزال* برای شرکت در مراسم هفتۀ فرهنگی استان داش¬اوغوز، با هماهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران، سفری به داش اوغوز داشتم. این سفر، علاوه بر این‌که یک وظیفۀ اداری بود، از حیث تحقیقات فرهنگی و تاریخی نیز برایم اهمیت زیادی داشت؛ زیرا از بیست سال پیش در زمینۀ پیران ترکمنستان و تصوف در آسیای مرکزی مطالعاتی داشتم، به‌ویژه با تحقیقاتی که دربارۀ داستانهای دده‌قورقود داشتم، با واژه¬ی دیش‌‌اوغوز (داش‌اوغوز) آشنا بودم. لذا از نزدیک دوست داشتم با استانی که به نام داش‌اوغوز نامگذاری شده است و تشابه اسمی بین آن وجود دارد، بیشتر آشنا شوم. به هر تقدیر، در مراسمی که به‌مناسبت هفتۀ فرهنگی استان داش اوغوز ترتیب یافته¬بود، شرکت کردم. این مراسم به‌مناسبت هفتۀ فرهنگی استان داش‌اوغوز برگزار می‌شد و كیفیت بخش‌هایی از آن کم نظیر...

یک نویسنده آفریقایی-آمریکایی موفق گفته است که هنوز احساس می‌کند در بنیاد خود همان کودک پابرهنه‌ای است که در خیابان‌های خاکی و فقیرنشین محله‌شان با همسالان خود بازی می‌کند و این سو و آن سو می‌دود. انگار آدم‌ها هرگز بزرگ نمی‌شوند و در عمق وجود خود، همان هستند که در سالیان کودکی بودند. در زمان و مکان دیگری زندگی می‌کنند، امّا مکان و زمان کودکی به صورت زنده و احتمالاً با تغییرات ناخودآگاه، به جضور پررنگش در ذهن آن ها ادامه می‌دهد. چنین بوده است برایِ خورِن آرامونی، نویسنده ارمنی اهل گلندل، و برایِ خواهرش، آناهید آرامونی کشیشیان، استاد زبان و ادبیات ارمنی در دانشگاه «UCLA» ایالات متحده. خانواده آرامونی از گروه آن خانواده‌هایی بوده است که زمانی که خورن و آناهید در سن کودکی بودند با آرزوها و توهمات بزرگ، محله وحیدیه تهران را ترک و به ارمنستان مهاجرت می‌کنند و در آن جا در می‌یابند که آن چه درباره وطن می‌اندیشیده‌اند،...

و ما ادراک التکثر تنها کسانی می‌توانند در رهبری و مدیریت جوامع متکثر موفق باشند که هم از حیث عقل نظری، نگرشی مثبت به تکثر داشته باشند و هم از لحاظ عقل عملی، تجربه زیسته ای متکثر، داشته باشند. مجتبی احمدی فلات ایران یک منطقة گستردة جغرافیایی که بر پایة وجوه تاریخی تقسیم شده است و زیستگاه اقوام ایرانی و محدودة اصلی کشور ایران، در دوره‌های مختلف تاریخی بوده ‌است. جغرافیای کنونی ایران، تقریباً یک‌سوم این فلات را شامل می‌شود. فلات ایران به دلیل تغییرات اقلیمی و جغرافیایی خاص در طول تاریخ، زمینة حرکت و مهاجرت اقوام مختلف را در پهنة خود فراهم آورده و به همین جهت، امروز، ایران یک کشور متکثر قومی و فرهنگی، با کلکسیونی از اقوام فلات تاریخی ایران است؛ تکثر، خصیصة ذاتی ایران است و نمی‌توان و نباید این تکثر را نادیده گرفت. استان گلستان یکی از متکثرترین استان‌های کشور است و اقوام مختلف از...

ماکسیمیلیانو کرستانژه برگردان: امیر هاشمی مقدم و مرتضی قلیچ 1- مقدمه: در دهه‌های اخیر، پژوهش‌های گردشگری به سوی چیزی که جعفری (2001) آنرا «علمی شدن گردشگری» (2) می‌نامد، هدایت شده است. بر پایه دیدگاه جعفری، گردشگری مراحل مختلفی تجربه کرده که از برخورد احتیاط‌آمیز گرفته تا پارادایم دانش‌محوری که راه را برای ظهور شناخت عینی از گردشگری هموار کرده، در نوسان بوده است. با آنکه جعفری کاملا و به اندازه کافی محدودیت‌های پذیرش «علمی شدن گردشگری» را به‌عنوان حقیقتی غیرقابل انکار در نظر داشته، پیروان [این اندیشه] وی، به اشتباه تصور می‌کنند که بلوغ یک رشته علمی، به شمار انتشار متونی همچون پایان‌نامه دکترا، کتاب، نشریات تخصصی و... بستگی دارد (3). به بهانه این باور که روانکاوی هم یک رشته علمی است، باید یادآور شد که چنین امری در طول پانزده سال تثبیت گردید. با همین فرض، پژوهشگران عرصه گردشگری راه بلوغ گردشگری را بسته دیده و بر این باورند...

مقدمه جامعه شناس تاریخی آنتونی دی اسمیت بیشترین تلاش خود را در زمینه تحلیل مسائل ملت، قومیت وناسیونالیسم کرده است ودر این زمینه پژوهش های متعددی انجام داده است.از وی کتاب های متعددی در این زمینه انتشار یافته است که برای درک بهتر این مسائل می توان از آن بهره گرفت. بیشترین شهرت اسمیت بخاطر رویکرد جدید او در زمینه قومیت و ملت است. رویکرد نماد پردازی قومی او نگاه تازه وجدیدی در زمینه پیدایش ملت ها و قومیت ها دارد. بطوری که معتقد است برای اینکه بتوانیم تحلیل صحیح تری از پیدایش ملت ها ارائه دهیم باید به گذشته آنها توجه کنیم. توجه او به ریشه های ماقبل مدرن ملت ها، نگاهی تاریخی می باشد که در جستجوی علتی برای پیدایش ملت های امروزی است.به بیانی دیگر می توان گفت که این هسته های قومی گذشته هستند که ملت های امروزی را می سازند.اما برای اینکه درک صحیح تری...

روز چهارم سه شنبه سوم مرداد 1396 ساعت هشت بیدار شده و از گیر (چادر مغولی) بیرون رفتم. خیلی چشم‌انداز زیبایی داشت. چیزی شبیه فلات بود، اما در اندازه‌ای بسیار کوچک. یک دشت هموار که می‌شد به ‌عنوان زمین فوتبال بی‌سر و ته از آن استفاده کرد، دور تا دورش با کوه‌هایی بسیار کوتاه که به تپه می‌ماند، گرفته شده بود. اندازه‌اش شاید 10 کیلومتر درازا و 5 کیلومتر پهنا داشت. یعنی پنج هزار هکتار. چون زمین کاملا صاف بود، می‌شد سرتاسر دشت را به خوبی دید. 23 گیر در این پهنا برپا شده بود. البته بهتر است بنویسم 23 خانوار گیرهای‌شان را برپا کرده بودند؛ چرا که بیشتر خانوارها دو گیر دارند و برخی یک گیر و یک کلبه چوبی و برخی دیگر هم ممکن است دو گیر داشته باشند و یک کلبه چوبی. دو تا از گیرها به نظر خالی می‌آمد. نه گله‌ای، نه سگی نزدیک گیر و...

نوام چامسکی برگردان زهرا خلجی پیربلوطی سی و پنج سال پیش من بدون قضاوت پیشین قبول کردم که سخنرانی با موضوع «زبان و آزادی» انجام بدهم. هنگامی که وقت آن سر رسید که درباره‌اش فکر کنم، متوجه شدم که شاید بتوانم درباره‌ی زبان چیزهایی بگویم و همینطور آزادی، ولی وجود واژه «و» در آن‌هامیان مشکلی اساسی پیش رو می‌گذاشت. ممکن است کلافی وجود داشته باشد که زبان و آزادی را به هم مرتبط کند و تاریخچه‌ی جالبی از گمانه‌زنی‌ها در این باره وجود دارد اما در عمل بسیار باریک است. همین مسئله برای موضوعی که من در این نوشته دارم صدق می‌کند، «جهانی‌ها در زبان و حقوق بشر». می‌توان نکات مفیدی درباره‌ی جهانی‌ها در زبان و جهانی‌ها در حقوق بشر به زبان آورد اما ارتباط آن دو به یکدگیر کمی دشوار است. تنها راهی که به نظر من وجود دارد تا این بحث را پیش ببریم، این است که مقداری...

مقدمه: کلمه سانسکریت آدی واسی به معنی مردمان بومی یا ساکن اولیه است و از دو کلمه آدی (اصل و ریشه ) و کلمه واسی (ساکن و مقیم ) تشکیل شده , اما هم چنین کلمه واناواسی Vanavasi که به معنی ساکنان جنگل می باشد و کلمه گیری جان Girijan به معنای مردمان کوه نشین نیز در توصیف این مردم از قدیم تاکنون بکار رفته است. در واقع این کلمات به قبایل بومی که در شبه قاره هند از قرن ها پیش ساکن بوده اند اطلاق می شود.باقی مانده این قبایل بومی جمعیتی در حدود 104 میلیون را در سرتاسر هند تشکیل می دهند ,اینان در ایالات آندراپرادش ,چتیشگر,گجرات,چارکند,مادیاپرادش,ماهاراشترا,اودیسا,بنگال غربی , برخی از بخش های ایالات شمال شرقی هند و جزایر آندامان و نیکوبار در جنوب هند زندگی می کنند.در زمان حکومت انگلیسی ها بر شبه قاره هند آدی واسی معادل کلمات قبایل Tribes و بومی ها Aborigines قرار گرفت...

الکس شاسکویچ برگردان زهرا خلجی پیربلوطی نظام‌های هوش مصنوعی و الگوریتم‌هاییادگیری ماشینی اخیرا زیر بار تند انتقادات قرار گرفتند به خاطر اینکه آن‌ها بسته به اینکه با چه داده‌هایی برنامه ریزی شده اند، می‌توانند سوگیری‌های موجود در جامعه ما را یاد بگیرند و تشدید کنند. امایک گروه از محققان بین رشته‌ای در استنفورد این مشکل را کاملا دگرگون کرده کرده اند و نتیجه تحقیقاتشان در مقاله‌ای که در ۳ آپریل در ژورنال Proceedings of the National Academy of Sciences چاپ شده است. پژوهشگران از درونه گیری واژگان - تکنیک الگوریتمی که روابط و تداعی‌ها بین واژه‌ها را ترسیم می‌کند- بهره می‌گیرند تا تغییرات در کلیشه‌های جنسی و قومی که در طول قرن گذشته در آمریکا اتفاق افتاده را اندازه بگیرد. آن‌ها بانک داده‌های کتاب‌های آمریکایی، روزنامه‌ها و دیگر متون را تحلیل کردند و نگاه کردند که چگونه این تغییرات زبانی با داده‌های جمعیت شناسی آماری واقعی آمریکا و تغییرات بزرگ...

بخش دوم اینکه کشوری کوچک به نام مغولستان با سه میلیون جمعیت، در ترکیه هم سفارتخانه دارد و هم کنسولگری، و چندین پرواز بین دو کشور وجود دارد، نیازمند کمی توضیح است. مغولستان برای هویت ترکیه بسیار مهم است. نخستین نوشته‌های ترکی که در سده هشتم میلادی بر روی چندین ستون سنگی نوشته شده، در خاک مغولستان هستند. همچنین یکی از نخستین حکومتهای ترکی در سرزمینی بر پا شد که مغولستان بخش عمده آن است. به‌علاوه اینکه زبان مغولی و ترکی جزو یک خانواده زبانی بوده و هنوز برخی واژه‌های مشترک دارند. برای نمونه همان دوستم آلتنسوخ، نامش ترکیبی است از دو واژه آلتن و سوخ. آلتن هم در مغولی و هم در ترکی به معنای طلا است. اما روایت ترک‌ها کمی اغراق‌آمیز است و سر و صدای مغول‌ها را در آورده. برای نمونه هر وقت با آلتنسوخ بودیم و کسی می‌فهمید که او مغول است، سریعا می‌گفت: «شما هم...

ترجمه و تلخیص: نفیسه ایمانی مطالعه سکسوالیته(Sexuality) از حاشیه تحقیق اجتماعی به سمت جریان اصلی حرکت کرده، در همین زمان، روش‌شناسی فمنیست به عنوان یک حوزه بحث زنده معاصر گسترش یافته است. در این فصل، مفاهیمی از این دو حوزه را از خلال بحثی پیرامون تحقیق فمنیستی در سکسوالیته جوانان مطرح می‌کنیم. ما دو مطالعه جوانان و دگرجنس‌خواهی(Heterosexuality)را منعکس می‌کنیم، که در زمینه بیماری همه‌گیر ایدز انجام شده‌اند و با خطرپذیری دگرجنس‌خواهی ارتباط می‌یابند: طرح زنان، خطر و ایدز(‌WRAP) و طرح مردان، خطر و ایدز(MRAP). اولین مطالعه، WRAP، در اواخر دهه 1980 شروع شده، وقتی که ترس از ایدز در انگلستان به تدریج گسترش می‌یافت و توجه رسانه‌ها بر آلودگی «عموم» توسط اعضای «گروه‌های پرخطر» - مردان همجنس‌گرا (و دوجنسی)، مصرف‌کنندگان داروهای درون‌وریدی، کارگران جنسی، و کسانی که با خون آلوده به HIV در مراحل اولیه سرایت در ارتباط بوده‌اند. مفهوم سیاسی کلیدی این بود که تحدید این تعداد کم...

امیلیا نرسیسیانس ، ساجده میراحمدی پور، پویا شهریاری‌راد  چکيده اشاعه فرهنگی فرایندی است که از طریق آن، عناصر یا مجموعه‌های فرهنگی از یک فرهنگ یا جامعه به فرهنگ یا جامعه دیگر انتقال پیدا می‌کند و به‌تدریج در فرهنگ دیگر جذب و سبب دگرگونی آن می‌شود. طبق این اصل یک امر فرهنگی که علامت و مشخصه یک جامعه است، در جامعه دیگر به عاریت گرفته‌ شده و موردپذیرش قرار می‌گیرد. استان کرمان از دیرباز به علت شرایط طبیعی و تاریخ پرفرازونشیب آن، دارای تنوع قومی شامل گروه‌های قومی فارس، بلوچ، ترک و لر بوده است. در مقاله حاضر پس از معرفی موقعیت جغرافیایی، اجتماعی و فرهنگی استان کرمان، به بررسی گویش شمال و جنوب این استان می‌پردازیم. نتایج نشان می‌دهد که گویش‌های جنوب استان کرمان بیشتر تحت تأثیر گویش¬های اقوام مهاجر بوده و به فارسی میانه نزدیک‌تر است و گویش¬های شمال استان کرمان تحت تأثیر فارسی معیار قرار دارند. داده‌های زبانی توسط گویشوران...

آرمین وامبری ترجمه خسرو سینایی ... شایع شده بود که زمانی‌که او در انگلستان در کاخ باکینگهام مستقر بود، روزی از سلمانی ایرانی‌اش هنگام اصلاح صورت شاه خطائی سرزدهو او چنان عصبانی شده که به محافظان ایرانی‌اش دستور داده او را بکشند و آن‌ها هم‌ چنین کردند ! اما با ابن کار، مشکل اصلی آن شد که با نعش خدمتکار چه باید کرد. ملکه نباید به‌هیچ‌وجه از ین موضوع خبردارمی‌شد، و حتی پلیس هم نمی‌توانست به طور رسمی به روی خود بیاورد. جالب‌تر از همه آن بود که خود شاه اصلا نمی‌فهمید چرا همه نگرانند، و برایش بدیهی بود که حق داشته فرمان قتل نوکر خطاکار را بدهد. در نهایت ادوارد – پرنس ولز – این ماجرای دردسرساز را به ترتیبی «ماست‌مالی» کرده بود. اگرچه وامبری در خطر کشته شدن به فرمان شاه نبود، اما اگر در بحث‌‌ها احتمالا نظری مغایر با نظر او ابراز می‌کرد، شاه بسیار عصبانی می‌شد....

آرمین امبری /  ترجمه خسرو سینایی، از متن اصلی آلمانی (1867) درباره نویسنده (1) درباره نویسنده این کتاب، سفرها، ماجراها و تالیفات متعدد او بسیار می‌توان نوشت. شاید دانستن همه آن اطلاعات برای کسی که درباره شخص او تحقیق می‌کند ضروری باشد؛ اما برای خوانند ایرانی این کتاب جز در مواردی که به ایران مربوط می‌شود، یا به طریقی با آن‌ها آشناست، جالب نیست. به این ترتیب این مقدمه را به اختصار، با ذکر نکاتی که در رابطه با ایران قرار می گیرد. یا تا حدی به شاخت نویسنده کمک می‌کند، می نویسم. آرمین وامبری، در سال 1832 میلادی، در منطقه‌ای از امپراتوری اتریش- مجار که امروز در خاک اسلواکی قرار دارد، در خانواده‌ای یهودی به دنیا آمد. یکساله بود که پدرش فوت کرد. خانواده‌اش بسیار فقیر بود. و به دلیل یک بیماری که از زمان تولد داشت، ناچار بود همه عمر با چوب زیر بغل یا با عصا راه...